Ông Tiong Hooi Ong, Phó Tổng Giám đốc kiêm lãnh đạo Sở Giao dịch PwC Việt Nam cho biết, năm 2022 mặc dù có những khó khăn về kinh tế nhưng cũng là một năm sôi động đối với giao dịch M&A, đồng thời hoạt động M&A tiếp tục thu hút nhiều sự quan tâm của các quỹ đầu tư nước ngoài.

Ông nói: "Chúng tôi nhận thấy sự gia tăng các quyết định chiến lược nhằm tối ưu hóa danh mục đầu tư khi các thương nhân thoái vốn để tập trung nguồn lực vào việc nâng cao năng lực kinh doanh và chuyển đổi lĩnh vực kinh doanh thông qua M&A."

Bà Trần Thị Khánh Hiền, Giám đốc Khối Phân tích Công ty Chứng khoán VNDirect cho biết, phát triển năng lượng tái tạo là xu hướng tất yếu trong bối cảnh nhu cầu tiêu thụ điện của Việt Nam ước tính tăng hơn 8 lần trong giai đoạn 2022-2030. Hơn nữa, 78% các tập đoàn sản xuất lớn trên thế giới sẽ loại bỏ các nhà cung cấp chậm tiến độ vào năm 2025.

"Ở Đông Nam Á, Việt Nam đang dẫn đầu cuộc đua năng lượng tái tạo, với 16.000 MW điện mặt trời và khoảng 5.000 MW điện gió. Đặc biệt, năng lượng tái tạo đã thúc đẩy mạnh mẽ tư nhân hóa ngành điện", bà Hiền nói.

Bà cho biết thêm đến cuối năm 2021 các nhà máy điện độc lập chiếm 41,3% tổng công suất đặt toàn hệ thống, tăng so với mức chỉ 18,4% của năm 2018 khi sóng mặt trời hình thành.

Tỷ trọng sản xuất năng lượng tái tạo tăng mạnh từ 4-5% đầu năm 2020 lên 14-15% trong 8 tháng đầu năm 2022.

Đồng thời, ông Đỗ Quang Hiển, Chủ tịch HĐQT CTCP Tập đoàn T&T, cho biết nhiều thương vụ M&A đã diễn ra trong năm 2022, đánh dấu cột mốc quan trọng đối với 'tài sản xanh' tại Việt Nam, khi EDP Renewables mua lại 87% cổ phần của Sunseap; ACEN mua 49% cổ phần của Sola NT Holding; B.Grimm Power mua lại 80% cổ phần trong dự án điện gió 48MW Quảng Trị của TTVN.

Ngoài ra, B.Grimm Power đã mua lại toàn bộ cổ phần của Nhà máy điện mặt trời Tây Ninh 240MWp; Hitachi mua 35% cổ phần nhà máy điện gió 152MW của Trung Nam – Hitachi, Xuân Thiện bán Nhà máy điện mặt trời Thuận Bắc công suất 255MWp cho EDP Renewables (Bồ Đào Nha). Ngoài ra, Tập đoàn Super Energy từng bước tập hợp danh mục hơn 1GW công suất điện mặt trời và gió tại Việt Nam.

Số liệu tổng hợp của VNDirect cho thấy, Việt Nam nằm trong top 20 quốc gia có công suất năng lượng tái tạo lớn nhất thế giới và đứng đầu Đông Nam Á, với 16GW điện mặt trời và khoảng 5GW điện gió.

Số liệu cũng cho biết, khu vực tư nhân trở nên nổi bật trong cuộc đua đưa các dự án vào vận hành thương mại. Các chính sách khuyến khích năng lượng tái tạo đã thu hút nhiều doanh nghiệp tham gia thị trường trong hai năm qua.

VNDirect cho biết, doanh nghiệp tư nhân Việt Nam đóng vai trò dẫn dắt sự phát triển ngay từ những điểm dừng ban đầu. Tuy nhiên, hiện nay, các doanh nghiệp nước ngoài đã trở nên nổi bật và tích cực mua lại các dự án.

Dữ liệu của KPMG cho thấy tổng giá trị M&A tại Việt Nam đạt 5,7 tỷ USD trong 10 tháng đầu năm 2022, giảm hơn 35% so với năm ngoái.

Tuy nhiên, năng lượng tái tạo đang trở nên hấp dẫn xét về lĩnh vực khi trị giá gần 600 triệu USD, tăng khoảng 6 lần so với cả năm 2021.

Trong những năm gần đây, các doanh nghiệp tư nhân đã tận dụng bí quyết địa phương để nhanh chóng mở rộng quy mô các cụm năng lượng tái tạo. Thuận lợi chủ yếu đến từ việc thay đổi quy định hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân trong ngành so với dự thảo ban đầu. Đặc biệt, Quy hoạch điện VIII, cập nhật đến tháng 10/2022, tăng cơ cấu quy hoạch cho các nguồn điện mặt trời và điện gió để đáp ứng mục tiêu "không carbon ròng" vào năm 2050.

Do đó, vào năm 2022 - 2045, số lượng công suất điện mặt trời, bao gồm cả điện mặt trời áp mái, dự kiến ​​sẽ tăng 8% và công suất điện gió dự kiến ​​sẽ tăng với tốc độ gộp là 16%.

Tổng giám đốc Trung Nam Group, Nguyễn Tâm Tiến dự báo, thị trường năng lượng tái tạo Việt Nam sau khi Quy hoạch điện VIII được ban hành sẽ có sự cạnh tranh gay gắt.

Ông cho biết thêm, Trung Nam Group đã có những kế hoạch cụ thể để tiếp cận công nghệ, thiết bị, kiểm soát chi phí, đấu thầu và các giải pháp tài chính nhằm đảm bảo mục tiêu tăng trưởng, khẳng định vị thế tiềm lực và phù hợp với xu thế toàn cầu, cũng như tầm nhìn địa phương. "Nếu doanh nghiệp trong nước không có quan hệ đối tác và không chuẩn bị trước, họ có khả năng bị nhà đầu tư nước ngoài từ chối."

Cho đến nay, nhiều tập đoàn lớn tham gia vào mảng năng lượng. Dẫn đầu về công suất là Tập đoàn Trung Nam với khoảng 1.500MW, tiếp đến là Tập đoàn Xuân Thiện gần 1.200MW, Tập đoàn BCG gần 600KW và Tập đoàn TTC hơn 400KW.

Các chuyên gia nhận định khi Quốc hội sửa Luật Điện lực sẽ cho phép doanh nghiệp đầu tư xây dựng lưới điện truyền tải, dẫn đến nhu cầu vốn đầu tư cho lưới điện truyền tải giai đoạn 2021-2030 khoảng 14 tỷ USD, tương đương khoảng 1,4 tỷ USD mỗi năm.

ViR