Theo dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị định 06/2022 về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính, bảo vệ tầng ozon, lộ trình phân bổ hạn ngạch phát thải trong 5 năm tới sẽ chia thành nhiều giai đoạn.

Trong giai đoạn đầu, 2025-2026, dự kiến 150 nhà máy phát thải lớn trong lĩnh vực nhiệt điện, sản xuất sắt thép, xi măng  sẽ được phân bổ hạn ngạch. Khí thải của các cơ sở trên tương đương 40% lượng phát thải của cả nước.

Thực tế, ba lĩnh vực trên cũng nằm trong danh mục áp dụng Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) của Liên minh châu Âu. Việc tăng giảm phát thải trong các lĩnh vực này đồng thời giúp hàng Việt có thể cạnh tranh được trên thị trường thế giới.

Trước đó, các bộ sẽ đề xuất lượng hạn ngạch phân bổ hàng năm cho từng cơ sở thuộc phạm vi quản lý. Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổng hợp, trình Thủ tướng phê duyệt tổng hạn ngạch phát thải khí nhà kính quốc gia theo giai đoạn và từng năm, sau đó phân bổ hạn ngạch xuống các cơ sở.

Hạn ngạch phát thải là lượng khí nhà kính doanh nghiệp được quyền phát thải trong một chu kỳ, có thể được mua bán trên thị trường carbon nhằm đảm bảo mục tiêu phát thải của mỗi doanh nghiệp.

Ngoài hạn ngạch, theo dự thảo Nghị định một loại tài sản khác trên thị trường carbon là tín chỉ, được giao dịch với tỷ lệ do Chính phủ quy định để bù trừ phát thải. Tín chỉ carbon (carbon credit) là một loại giấy phép hoặc chứng chỉ có thể giao dịch, có giá trị mua bán và cung cấp cho người nắm giữ nó quyền phát thải một tấn CO2 hoặc loại khí thải khác nằm trong danh sách khí thải nhà kính.

Dự thảo này cũng bổ sung nội dung hệ thống đăng ký quốc gia về hạn ngạch phát thải và tín chỉ carbon, cũng như quy định về mua bán, trao đổi hai loại tài sản này trên sàn giao dịch. Trong đó, các bộ phê duyệt công nhận quy trình, quy chuẩn kỹ thuật tạo tín chỉ carbon, đăng ký hoặc hủy đăng ký dự án, cấp tín chỉ carbon cho các dự án thuộc phạm vi lĩnh vực quản lý.

Tại cuộc họp góp ý dự thảo Nghị định ngày 24/3, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà đánh giá đây là nghị định mang tính chất kỹ thuật, còn nhiều biến động. Do đó, ông đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường phải đưa ra định hướng, nguyên tắc khung có kiểm soát với tư duy "sandbox" để cập nhật vấn đề kỹ thuật. Tức là tạo ra không gian để doanh nghiệp tự do làm và thí điểm, cơ quan quản lý theo dõi, đánh giá và trên cơ sở đó ban hành quy định điều chỉnh. Nội dung, thuật ngữ kỹ thuật dùng trong dự thảo Nghị định phải dễ hiểu để doanh nghiệp, người dân thực hiện được.

Bên cạnh đó, Phó thủ tướng yêu cầu dự thảo Nghị định phải bổ sung quy định về phân cấp trong xây dựng, ban hành các quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật liên quan đến hạn ngạch, tín chỉ carbon. Ngoài ra, số liệu liên quan đến phát thải khí nhà kính, tín chỉ carbon phải được công nhận, thừa nhận lẫn nhau của các tổ chức, đối tác quốc tế.

VNB