Các nhà sản xuất chip đang rất trông chờ việc Washington thông qua dự luật mới trong đó có kế hoạch cung cấp vốn cho ngành công nghiệp bán dẫn Mỹ, Tuy nhiên việc chấp nhận sử dụng các khoản trợ cấp này có thể sẽ trở thành rào cản nếu các công ty được hỗ trợ này muốn mở rộng sang thị trường Trung Quốc.

Những công ty như Intel, TSMC và Samsung liệu có sẵn sàng trả giá để trao đổi?

Đạo luật Chip và Khoa học trị giá khoảng 280 tỷ đô la đã được Quốc hội Mỹ thông qua vào tuần trước, trong đó bao gồm 52 tỷ đô la hỗ trợ cho ngành công nghiệp bán dẫn. Theo đó các công ty nhận khoản trợ cấp từ liên bang sẽ bị hạn chế thực hiện bất kỳ "giao dịch quan trọng" nào để mở rộng đáng kể năng lực sản xuất chip của công ty đó ở Trung Quốc hoặc bất kỳ quốc gia nước ngoài nào khác mà họ quan tâm trong 10 năm.

Mặc dù dường như các nhà sản xuất chip có thể bảo vệ hoạt động kinh doanh hiện tại của mình tại Trung Quốc, nhưng theo các nhà phân tích, đạo luật mới này có thể sẽ là một cái bẫy đối với các công ty khi họ phải đứng trước việc lựa chọn giữa Mỹ và Trung Quốc.

Chất bán dẫn được xem là “chiến trường” quan trọng giữa Washington và Bắc Kinh. Khi chúng đóng vai trò là bộ não của các thiết bị điện tử, từ điện thoại thông minh, máy tính xách tay đến trung tâm dữ liệu, và chúng cũng đóng vai trò quan trọng trong các hệ thống vũ khí tinh vi, ví dụ như loại tên lửa chống tăng Javelin mà Mỹ đang cung cấp cho Ukraine.

Đạo luật Chip mới cũng có các ngoại lệ có thể cho phép các nhà sản xuất chip tiếp tục đầu tư vào Trung Quốc nếu những khoản đầu tư đó nhằm bảo vệ các lợi ích kinh doanh hiện có và quan trọng ở nước này. Nhưng những ngoại lệ này chỉ áp dụng cho việc mở rộng các cơ sở hiện có và chỉ áp dụng cho "chất bán dẫn kế thừa". Tức là các công nghệ chip 28nm trở lên – theo Tan Albayrak - luật sư tư vấn của Reed Smith LLP giải thích.

Albayrak cho biết các ngoại lệ của đạo luật đối với các khoản đầu tư vào Trung Quốc là nhằm tránh 1 sự gián đoạn đột ngột cho hoạt động kinh doanh của Mỹ. Albayrak phân tích: “Điều này không làm suy yếu hàng rào bảo vệ của Mỹ, mà là hành động cân bằng cần thiết trong việc theo đuổi mục tiêu chính sách là giữ lợi thế về công nghệ.”

Các chip kế thừa được sử dụng trong nhiều loại thiết bị điện tử, từ điện thoại thông minh, máy tính đến thiết bị gia dụng và ô tô. Chúng thường được xem như những con chip đồng hành và thường cần với số lượng lớn hơn nhiều so với những con chip xử lý tiên tiến hơn.

Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ Nancy Pelosi ký Đạo luật Khoa học và CHIPS tại Washington vào ngày 29 tháng 7.

Rất nhiều các tập đoàn, công ty lớn ngành Chip bán dẫn đặt nhà máy sản xuất như vậy ở Trung Quốc. Như TSMC có nhà máy ở Nam Kinh hiện đang sản xuất chip 16 nm và 28 nm, trong khi Samsung có nhà máy lớn tại Tây An, tỉnh Thiểm Tây. SK Hynix thì có các cơ sở tại Vô Tích và Đại Liên. Intel và Micron của Mỹ đều có các cơ sở đóng gói và thử nghiệm chip ở Trung Quốc.

Các hạn chế của Đạo luật Chip mới của Mỹ thoạt nhìn có thể không gây ra những khó khăn hoặc nếu có cũng sẽ không lớn đối với bất kể hãng sản xuất chíp lớn nào nếu như họ có kế hoahchj sản xuất các sản phẩm tiên tiến nhất của mình tại Trung quốc hoặc trong một tương lai gần.

Tuy nhiên, các luật sư cảnh báo rằng các công ty nên xem xét các hạn chế đầu tư một cách nghiêm túc. Clinton Yu – 1 luật sư tại công ty luật kinh doanh Barnes & Thornburg có trụ sở tại Washington chuyên về các quy định kiểm soát xuất khẩu và thương mại quốc tế cho biết: "Các hình phạt có thể bao gồm không chỉ việc mất nguồn tài trợ mà còn cả các hình phạt khác 'vì lợi ích quốc gia”

TSMC, Intel và Samsung hiện không có bình luận cụ thể nào về các hạn chế đầu tư theo đạo luật mới của Mỹ.

Còn SK Hynix chia sẻ với Nikkei rằng : “Công ty chúng tôi tuân thủ các quy định tại các quốc gia nơi chúng tôi kinh doanh. Chúng tôi sẽ ứng phó linh hoạt với hoàn cảnh thị trường trong kế hoạch đầu tư và sản xuất”

Một nguyên nhân khác gây lo ngại, theo Martijn Rasser - một thành viên cấp cao và là giám đốc tại Trung tâm An ninh Mỹ, là các hạn chế có thể là bước dạo đầu cho việc giám sát kỹ hơn các khoản đầu tư ra nước ngoài của các nhà sản xuất chip.

Rasser đánh giá: “Những hạn chế này nhấn mạnh rằng các nhà hoạch định chính sách của Mỹ đang ngày càng lo ngại về việc tiền của Mỹ sẽ hỗ trợ việc xây dựng năng lực sản xuất ở Trung Quốc. Đó đồng thời như một khuân khổ mới khởi đầu cho về việc đánh giá các khoản đầu tư ra nước ngoài”.

Trong một động thái được cho là việc các nhà sản xuất Chip hoan nghênh việc Mỹ thông qua đạo luật mới, một số Hãng đã cam kết đầu tư những khoản lớn như TSMC cam kết đầu tư khoảng 12 tỷ USD ở Arizona , Samsung 17 tỷ USD ở Texas. SK Hynix tuần trước đã công bố kế hoạch đầu tư trị giá 15 tỷ USD cho các công ty Mỹ .

Ngoài vấn đề trợ cấp, có một lý do khác khiến các Hãng sản xuất chip có thể muốn mở rộng tại Mỹ đó là “Tham vọng chip của Trung Quốc”: Bắc Kinh đã lên kế hoạch nâng thị phần chip tự chế của nước này lên 70% vào năm 2025.

"Về lâu dài, tham vọng của Trung Quốc thực sự là thay thế tất cả các chip tiên tiến bằng chip sản xuất trong nước. Vì vậy, sẽ có một câu hỏi là liệu TSMC và Samsung có thể thực sự tiếp tục thống trị ngành sản xuất chip ở Trung Quốc hay không", Louis Lau - giám đốc đầu tư của Brandes Investment Partners đánh giá: “Tôi nghĩ Mỹ là một khách hàng bị giam cầm nhiều hơn vì các nhà sản xuất trong nước rất yếu và từ lâu họ đã mất lợi thế trong lĩnh vực sản xuất.”

Dự báo về phản ứng của Trung Quốc đối với đạo luật mới, Louis Lau cho rằng Trung Quốc sẽ không ngay lâp tức đáp trả vì hiện Trung Quốc hiện vẫn phụ thuộc vào các công ty bán dẫn nước ngoài. Ông nói: "Tôi nghĩ rằng Trung Quốc chưa có đủ tư cách để trừng phạt các công ty. Có thể sau 5, 10 năm nữa ... nếu các công ty Trung Quốc chuyển sang cung cấp hầu hết các chất bán dẫn cho Trung Quốc, và họ không cần phải dựa vào TSMC hay Samsung, họ sẽ có thể trừng phạt những công ty lấy tiền của chính phủ Mỹ.”

Trong khi đó, các nhà sản xuất chip phải đối mặt với một câu hỏi trực tiếp hơn: Trong một ngành công nghiệp mà các khoản đầu tư thường được đo bằng hàng nhiều tỷ đô la, liệu 52 tỷ đô la có đủ không?

Chỉ 39 tỷ đô la tài trợ của Đạo luật Chip sẽ dành cho lĩnh vực sản xuất chip, trong khi 13 tỷ USD sẽ được phân bổ cho nghiên cứu phát triển và đổi mới. Tuy nhiên, việc xây dựng các nhà máy sản xuất chất bán dẫn không chỉ là về các cơ sở sản xuất chip, mà còn liên quan đến một mạng lưới cung cấp khổng lồ : hàng trăm loại hóa chất và vật liệu, cũng như thiết bị sản xuất chip và các bộ phận tiêu hao.

Theo Consultancy Bain ước tính rằng việc tăng công suất chip của Mỹ chỉ từ 5% đến 10% sẽ cần khoảng 40 tỷ USD. Việc tài trợ cho 10 năm tiếp theo để phát triển các công nghệ mới sẽ còn đắt hơn, trị giá khoảng 110 tỷ đô la.

"Vì vậy, 52 tỷ USD chắc chắn sẽ giúp tài trợ cho cả hai nỗ lực này, nhưng không phải trả đầy đủ cho cả 2", Peter Hanbury – chuyên gia của Consultancy Bain đánh giá : “Xây dựng lại hệ sinh thái bán dẫn là một đề xuất đắt giá.”

Theo Nikkei