Theo Ngân hàng Nhà nước (NHNN) chi nhánh TP. HCM, cơ quan này đang triển khai nhiều chính sách cho vay ưu đãi nhà ở xã hội (NOXH). Theo đó, Ngân hàng Chính sách xã hội TP. HCM đã cho vay ưu đãi để mua, thuê mua NOXH; xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở theo các quy định hiện hành với lãi suất áp dụng theo từng thời kỳ.

Đã giải ngân thêm được 170 tỉ đồng

Ông Nguyễn Đức Lệnh – Phó giám đốc NHNN TP. HCM cho rằng, đây là một trong những chính sách quan trọng, góp phần hỗ trợ vốn tín dụng với lãi suất ưu đãi cho đối tượng là người thu nhập thấp, đối tượng chính sách theo các quy định của Chính phủ.

Bên cạnh đó, các ngân hàng thương mại trên địa bàn cũng tích cực thiện hiện cho vay ưu đãi với NOXH theo nguồn vốn tái cấp vốn và lãi suất quy định. Chính sách cho vay NOXH còn được triển khai thông qua gói tín dụng ưu đãi 120.000 tỉ đồng với lãi suất cho vay người mua nhà là 6,5%/năm, chủ đầu tư là 7%/năm. Đến nay, tổng dư nợ cho vay đạt 108,8 tỷ đồng cho 290 khách hàng.

Đối với các dự án NOXH đủ điều kiện tham gia gói tín dụng này (6 dự án), hiện đã có dự án đầu tiên được cấp vay vốn. Đây là dự án NOXH cho công nhân thuê thuộc cụm công nghiệp tại phường Thạnh Mỹ Lợi đã được TPBank cấp hạn mức tín dụng 680 tỉ đồng và đã giải ngân được 170 tỉ đồng (tính đến cuối tháng 6/2024).

Thủ Thiêm Green House là dự án Nhà ở xã hội cho công nhân được giải ngân 170 tỉ đồng trong gói tín dụng 120.000 tỉ đồng

Tuy nhiên, với nhu cầu NOXH rất lớn, tỷ lệ giải ngân gói tín dụng này trên địa bàn thành phố vẫn ở mức rất thấp. Lý giải nguyên nhân, ông Nguyễn Đức Lệnh cho biết, việc giải ngân gói tín dụng ưu đãi phát triển NOXH dựa trên cơ sở các dự án được UBND TP. HCM công bố nhưng hầu hết đều đang trong quá trình hoàn thiện pháp lý, hoặc chủ đầu tư không có nhu cầu.

Bởi lẽ, bản thân doanh nghiệp cũng đang tiếp cận nguồn vốn với mức lãi suất thấp so với thị trường. Chẳng hạn như, Công ty CP Đầu tư Thủ Thiêm trước đây cũng đã được vay vốn với gói hỗ trợ lãi suất 2% theo Nghị quyết số 43/2022/QH15 về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội.

Trong khi đó, bối cảnh chung của việc phát triển NOXH trên địa bàn đang gặp nhiều khó khăn, vướng mắc, các bước thủ tục đầu tư dự án còn phức tạp dẫn đến số lượng dự án được phát triển trong thời gian qua khá khiêm tốn, không thể đáp ứng được nhu cầu về nhà ở của người dân.

Tính đến tháng 6/2024, TP. HCM có 6 dự án NOXH đang thi công, trong đó có 5 dự án NOXH và 1 dự án nhà lưu trú công nhân với quy mô 4.386 căn hộ.

Ổn định mức lãi suất thấp đối với NOXH

Bên cạnh gói vay 120.000 tỉ đồng, Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam cũng là một kênh cấp tín dụng đối với phân khúc NOXH. Tuy nhiên, gần đây ngân hàng bất ngờ tăng mức lãi suất từ 4,8%/năm lên 6,6%/năm đã khiến nhiều người lo lắng.

Mức lãi suất 6,6%/năm không phải cao nhưng yếu tố chính khiến người vay mua NOXH bất an là sự không cố định. Chưa kể theo diễn biến thị trường, việc điều chỉnh lãi suất còn dẫn đến các nghịch lý, thậm chí vô hiệu hóa ưu đãi

Theo ông Trương Công Nghị - giảng viên Trường Đại học Mở TP. HCM, thời gian qua, các ngân hàng thương mại liên tiếp tục duy trì mặt bằng lãi suất cho vay ở mức thấp với các khoản vay vốn nói chung, khiến các gói vay mua nhà thương mại chỉ dao động ở mức 5,9 – 6,5%/năm.

Trong khi đó, chính sách cho vay mua NOXH với người thu nhập thấp lại tăng lên 6,6%/năm, không thể coi là ưu đãi. Người mua NOXH đa phần là người yếu thế, hồ sơ vay khó giải ngân hơn. Minh chứng rõ ràng nhất là tiến độ chậm chạp của gói tín dụng 120.000 tỉ đồng dù triển khai hơn 1 năm mới chỉ giải ngân được hơn 1% bởi thủ tục với cả người mua nhà và chủ đầu tư đều lằng nhằng, lãi suất lại cao.

Bên cạnh đó, câu chuyện đủ điều kiện để vay nhưng không có dự án, lúc có dự án lại không mua được, hay vay mua được thì lãi suất lại tăng đột ngột như hiện nay đều là những “nút thắt” khiến người mua NOXH “khó chồng khó”. Do vậy cần giữ nguyên lãi suất như trước đây là 4,8%/năm.

Đồng tình, TS. Trần Việt Anh – Phó hiệu trưởng thường trực Trường Đại học Hùng Vương Tp. HCM cho biết, lãi suất vay mua, thuê mua NOXH là lãi suất ưu đãi nên chỉ thấp hơn hoặc bằng lãi suất huy động của các ngân hàng thương mại, tương đương không vượt quá 5%/năm.

Bởi lẽ, khi lãi suất quá cao, các doanh nghiệp xây dựng xong dự án không bán được vì điều kiện để được vay đã khó, lãi cao càng khiến người dân không thể mua được nhà. Trong khi các dự án nhà ở thương mại hiện nay, thường các chủ đầu tư còn hỗ trợ người mua nhà lãi suất 0% đến khi giao nhà.

Do đó, đối với người thu nhập thấp lãi suất phải cố định để họ cân đối thu chi, không rơi vào bị động. Nếu điều chỉnh, chỉ nên điều chỉnh giảm hoặc cho những hồ sơ vay mới.

RT