Ngày 14/4/2023 tại Đà Nẵng, Cục Việc làm,
Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội tổ chức Hội nghị Tập huấn công tác truyền
thông về lĩnh vực việc làm. Tại Hội nghị, các chuyên gia và đại diện cơ quan quản
lý nhà nước về việc làm đã trao đổi với các cơ quan truyền thông, báo chí về việc
xây dựng dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi).
Hướng đến việc làm ổn định, kiểm soát thất
nghiệp
Một trong các nhiệm vụ trọng tâm hiện nay
của Cục Việc làm là xây dựng dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi). Theo ông Vũ Trọng
Bình, Cục trưởng Cục Việc làm, việc sửa đổi này nhằm thể chế hóa các quan điểm,
đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước về việc làm. Văn kiện Đại hội đại biểu
toàn quốc lần thứ XIII nhấn mạnh chủ trương xuyên suốt của Đảng về mục tiêu giải
quyết việc làm bền vững, chất lượng, phát triển nguồn nhân lực (một trong ba
khâu đột phá chiến lược) và hỗ trợ phát triển thị trường lao động.
Ông Vũ Trọng
Bình, Cục trưởng Cục trưởng Cục Việc làm phát biểu tại Hội nghị
Cụ thể: “Tạo sinh kế, việc làm định canh,
định cư vững chắc cho đồng bào dân tộc thiểu số, nhất là ở vùng sâu vùng xa,
vùng biên giới”, “Tập trung nâng cao chất lượng nguồn nhân lực gắn với chuyển dịch
nhanh cơ cấu lao động, nhất là ở nông thôn. Chú trọng đào tạo lại, đào tạo thường
xuyên lực lượng lao động”, “Tạo môi trường và điều kiện để phát triển thị trường
lao động đồng bộ, hiện đại, linh hoạt, thống nhất, hội nhập, có sự quản lý, điều
tiết của Nhà nước.
Tập trung xây dựng, hoàn thiện hệ thống
thông tin thị trường lao động, nâng cao chất lượng dự báo nhằm nâng cao hiệu quả
kết nối cung - cầu lao động và chất lượng dịch vụ việc làm; khuyến khích xây dựng
các mô hình liên kết, đào tạo và giới thiệu việc làm; có cơ chế, chính sách định
hướng dịch chuyển lao động thông thoảng, phân bố hợp lý lao động theo vùng. Chú
trọng bảo đảm an toàn, bảo vệ sức khỏe người lao động. Nâng cao chất lượng của
lao động đưa đi làm việc ở nước ngoài. Giữ tỷ lệ thất nghiệp ở mức hợp lý”.
Nghị quyết 28-NQ/TW ngày 23/5/2018 của Ban
Chấp hành Trung ương khoá XII về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội đã đề ra
các nội dung cải cách về chính sách bảo hiểm thất nghiệp, tập trung: “Sửa đổi,
bổ sung chính sách bảo hiểm thất nghiệp, chính sách việc làm theo hướng hỗ trợ
doanh nghiệp và người lao động duy trì việc làm, bảo đảm quyền lợi chính đáng của
doanh nghiệp và người lao động”; “Triển khai có hiệu quả các chính sách bảo hiểm
thất nghiệp, phát huy đầy đủ các chức năng của bảo hiểm thất nghiệp, bảo đảm bảo
hiểm thất nghiệp thực sự là công cụ quản trị thị trường lao động”. “Nâng cao
năng lực quản trị và hiệu quả tổ chức thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội, bảo
hiểm thất nghiệp, bao gồm việc hoàn thiện bộ máy tổ chức thực hiện chính sách bảo
hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp”.
Quang cảnh
Hội nghị
Như vậy, sửa đổi, bổ sung các quy định
trong Luật Việc làm, nhất là các quy định nhằm tạo điều kiện phát triển thị trường
lao động đồng bộ, hiện đại, linh hoạt, thống nhất, hội nhập, có sự quản lý, điều
tiết của Nhà nước; phát triển kỹ năng nghề, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực;
cải cách chính sách bảo hiểm thất nghiệp; hỗ trợ đào tạo nghề, giải quyết việc
làm cho các đối tượng yếu thế, đặc thù… là cụ thể hóa đường lối chính sách của
Đảng vào cuộc sống.
6 Hạn chế vướng mắc trong Luật việc làm
2013
Việc sửa đổi Luật Việc làm cũng nhằm bảo đảm
tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật; phù hợp các tiêu chuẩn, thông
lệ và cam kết quốc tế trong lĩnh vực việc làm. Sửa đổi bổ sung Luật Việc làm phải
đồng bộ, thống nhất với các luật mới được sửa đổi, bổ sung có các quy định liên
quan đến các chính sách hỗ trợ việc làm, các vấn đề liên quan cải cách thủ tục
hành chính như Luật Cư trú 2020, Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước
ngoài theo hợp đồng 2020… Tuy nhiên, việc sửa đổi sẽ tập trung vào giải quyết
các tồn tại vướng mắc của Luật Việc làm 2013. Đáng chú ý, Luật sẽ chú trọng tới
nhóm lao động không có quan hệ lao động, những tồn tại dễ đưa người lao động tới
thất nghiệp.
Theo phân tích của ông Vũ Phạm Dũng Hà,
Trưởng phòng Chính sách việc làm, Cục Việc làm, Bộ Lao động, Thương binh và Xã
hội, sau 10 năm thực hiện Luật Việc làm 2013, thực tế cho thấy đã xuất hiện nhiều
vướng mắc, tồn tại cần phải bổ sung, sửa đổi. Qua tổng hợp các báo cáo, ý kiến của
các bộ, ngành, địa phương và các tổ chức, cá nhân, trong quá trình triển khai
thực hiện Luật Việc làm còn tồn tại một số hạn chế, vướng mắc.
Một là, chưa có quy định về việc đăng ký lao động
nên việc quản lý lao động còn hạn chế, nhất là đối với nhóm lao động không có
quan hệ lao động. Một số khái niệm, quy định chưa rõ ràng hoặc được nội luật
hóa; một số hành vi bị nghiêm cấm về dịch vụ việc làm, bảo hiểm thất nghiệp, kỹ
năng nghề chưa được quy định trong Luật.
Hai là, quy định cho vay giải quyết việc làm về nguồn vốn, đối tượng và điều kiện vay không còn phù hợp với thực tiễn. Chính sách hỗ trợ người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng chỉ tập trung 5 nhóm đối tượng, trong khi một số đối tượng khác cũng cần được nghiên cứu, xem xét, bổ sung.
Chưa có các quy định về chính sách hỗ trợ
người lao động trong già hóa dân số, chính sách thúc đẩy chính thức hóa việc
làm khu vực phi chính thức. Một số chính sách hỗ trợ thanh niên cần được nghiên
cứu, bổ sung để đảm bảo phù hợp với quy định hiện hành.
Ba là, chưa có quy định về việc công bố chỉ số
phát triển thị trường lao động, chỉ số phát triển kỹ năng nghề, báo cáo định kỳ
về tình hình, triển vọng việc làm, nghề nghiệp, phát triển kỹ năng nghề nhằm
đánh giá sự phát triển thị trường lao động, chất lượng nguồn nhân lực của địa
phương, vùng, toàn quốc.
Bốn là, chưa có các quy định liên quan phát triển
kỹ năng nghề, quy định về tham chiếu, kết nối giữa khung trình độ quốc gia và
khung trình độ kỹ năng nghề quốc gia. Sự tham gia của các bên (Nhà nước, cơ sở
đào tạo người lao động, người sử dụng lao động) cũng như quyền và trách nhiệm của
người sử dụng lao động trong đánh giá, cấp chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia chưa
được quy định. Nguồn kinh phí hỗ trợ phát triển kỹ năng nghề, đánh giá cấp chứng
chỉ kỹ năng nghề quốc gia chưa cụ thể.
Năm là, chưa có quy định liên quan về đào tạo, bồi
dưỡng nghiệp vụ đối với nhân viên tư vấn, giới thiệu việc làm trong tổ chức dịch
vụ việc làm. Nhiệm vụ của trung tâm dịch vụ việc làm chưa bao phủ hết các hoạt
động theo Công ước số 88, một số nhiệm vụ chưa được quy định trong Luật, nên cơ
sở pháp lý triển khai chưa rõ ràng. Chưa có quy định về hoạt động giao dịch việc
làm trên môi trường mạng, quy định về điều kiện hoạt động của các bộ phận, đơn
vị tư vấn, giới thiệu việc làm, kết nối việc làm cho học sinh, sinh viên trong
cơ sở đào tạo, cơ sở giáo dục nghề nghiệp.
Sáu là, đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp
chưa bao phủ hết các đối tượng có quan hệ lao động; các chế độ còn nặng về giải
quyết trợ cấp thất nghiệp, chưa chú ý nhiều đến các chế độ mang tính chủ động,
phòng ngừa, hạn chế thất nghiệp; quy định điều kiện hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng,
nâng cao trình độ kỹ năng nghề khá chặt chẽ; chế độ hỗ trợ học nghề chủ yếu giải
quyết nhu cầu học, chưa chú trọng đào tạo, phát triển hoặc nâng cao trình độ kỹ
năng nghề.
TS. Chử
Văn Lâm, Tổng biên tập Tạp chí Kinh tế Việt Nam phát biểu tại hội nghị ngày 14-04-2023
Phát biểu tại Hội nghị Tập huấn công tác truyền thông về lĩnh vực việc làm, tổ chức ngày 14/4/2023 tại Đà Nẵng, TS. Chử Văn Lâm, Tổng biên tập Tạp chí Kinh tế Việt Nam cho rằng, hiện nay thị trường lao động trong nước đang rất sôi động; tuy nhiên, cơ quan quản lý nhà nước lại chưa có bộ chỉ số đánh giá về chỉ số thị trường lao động Quốc gia.
Tại Mỹ, các chỉ số và số liệu việc làm được
công bố thường xuyên. Đây là yếu tố có ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của nền kinh
tế Mỹ, cũng như là yếu tố tác động đến các chính sách vĩ mô của Mỹ. Đối với Việt
Nam, TS. Chử Văn Lâm đề nghị Cục Việc làm đứng ra làm đầu mối xây dựng chỉ số
việc làm, cũng như hợp tác với Tạp chí Kinh tế Việt Nam để xây dựng cơ sở dữ liệu
truyền thông cho thị trường lao động Việt Nam.
Theo ông Vũ Trọng Bình, Cục trưởng Cục Việc
làm, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, thị trường lao động, việc làm không
còn được nhìn nhận như hệ thống chính sách về an sinh xã hội, mà thực chất thị
trường việc làm là thị trường quan trọng bậc nhất, vì lao động là nhu cầu của
con người, là nguồn gốc tạo ra phần lớn của cải vật chất trong xã hội, là nhân
tố quyết định sự hoạt động, phát triển của tất cả các loại thị trường.
Ông Vũ Trọng Bình đề nghị Tạp chí Kinh tế
Việt Nam phối hợp chặt chẽ với Cục Việc làm để tuyên truyền về các chính sách
liên quan đến thị trường lao động, việc làm.
Đồng thời, lãnh đạo Cục Việc làm cũng đề
nghị hai cơ quan kết hợp nghiên cứu xây dựng chỉ số thị trường lao động, việc
làm và công bố thường niên. Bên cạnh việc xây dựng bộ chỉ số việc làm Quốc gia,
ông Vũ Trọng Bình gợi mở Tạp chí Kinh tế Việt Nam công bố chỉ số thị trường lao
động, việc làm ở các ngành kinh tế, các khu vực, vùng miền và các địa phương
trong cả nước.
TCKTVN