Các chuyên gia cho rằng đầu tư nước ngoài sẽ tiếp tục là động lực chính trong thị trường mua bán và sáp nhập (M&A) của Việt Nam, do chi phí nguồn lực trong nước cao và nhận thức của nhiều nhà đầu tư nước ngoài về vô số cơ hội sẵn có.

Để đáp ứng nhu cầu năng lượng sạch ngày càng tăng của Việt Nam, G&P LNG - công ty con của Nebula Energy (Mỹ) đã mua lại 49% cổ phần cảng LNG tại Cái Mép, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. Điều này đã được xác nhận vào cuối tuần qua bởi chủ đầu tư dự án, Công ty Hải Linh. Cảng trị giá 500 triệu USD hiện đang chạy thử và dự kiến ​​sẽ đi vào hoạt động trong quý 3.

Trước thương vụ ngành năng lượng này, thị trường M&A Việt Nam chứng kiến ​​thương vụ chuyển nhượng 100% quyền sở hữu Home Credit Việt Nam cho một ngân hàng Thái Lan với giá trị ước tính 865 triệu USD, dự kiến ​​hoàn thành vào nửa đầu năm sau.

Dòng vốn nước ngoài dự kiến ​​đổ vào thị trường M&A năm nay tiếp nối đà của năm 2023 khi 5 thương vụ lớn nhất đều có sự tham gia của nhà đầu tư nước ngoài. Theo dữ liệu từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư, cả nước ghi nhận hơn 3.450 giao dịch góp vốn, mua cổ phần hoặc góp vốn của các nhà đầu tư nước ngoài trị giá trên 8,5 tỷ USD vào năm ngoái. Con số này thể hiện mức tăng gần 66% so với năm 2022.

Phát biểu tại hội thảo M&A tổ chức ngày 12/3, Tiến sĩ Nguyễn Tuấn Anh, giảng viên tài chính Đại học RMIT dự đoán, sự thống trị của vốn ngoại sẽ tiếp tục. “Nhà đầu tư nước ngoài chiếm lĩnh thị trường là xu hướng dài hạn”, ông nói.

Ông Nguyễn Tuấn Anh lưu ý: “Sự thống trị này xuất phát từ nhu cầu của cả người mua và người bán. Theo KPMG Việt Nam, các doanh nghiệp nước ngoài đang có dấu hiệu chuyển dịch từ đầu tư cơ hội sang đầu tư chiến lược dài hạn ở những lĩnh vực mạnh và có chọn lọc. Ngoài ra, vị trí thuận lợi của Việt Nam trong chuỗi cung ứng và quy mô dân số đông là những yếu tố hấp dẫn”.

"Indonesia và Việt Nam là những 'điểm đến' cho các nhà đầu tư đến Đông Nam Á. Trong xu hướng dịch chuyển nhà máy khỏi Trung Quốc, Việt Nam đang được hưởng lợi từ sự gần gũi và nhiều hiệp định thương mại tự do (FTA) được ký kết với các nước", bà Huỳnh Thanh Bình Minh nhận xét , Giám đốc Quỹ Tael Partners.

Các nhà đầu tư từ Nhật Bản và Trung Quốc cũng đang nắm bắt cơ hội. Sau thương vụ trị giá hàng tỷ USD trong lĩnh vực tài chính giữa SMBC và VPBank , Sojitz Việt Nam cũng mua lại toàn bộ cổ phần của New Viet Dairy, nhà nhập khẩu và phân phối lương thực, nguyên liệu thực phẩm lớn tại Việt Nam.

Tiến sĩ Nguyễn Tuấn Anh cho biết: “Việc đồng Yên mất giá trong 5 năm qua là động lực lớn để các công ty Nhật Bản đầu tư ra nước ngoài, trong đó Việt Nam là lựa chọn an toàn”. Theo KPMG Việt Nam, tính đến cuối tháng 10/2023, nhà đầu tư Nhật Bản dẫn đầu thị trường M&A khi rót 1,6 tỷ USD vào Việt Nam.

Luật sư Đào Tiền Phong, Giám đốc điều hành Công ty tư vấn InvestPush, lưu ý, các nhà đầu tư Trung Quốc cũng quan tâm đến hoạt động M&A tại Việt Nam, đặc biệt là các nhà sản xuất hiện có đơn hàng từ Mỹ và châu Âu.

“Tại khu vực phía Nam, các nhà đầu tư ưa thích M&A hơn là đầu tư trực tiếp để tránh quá trình xây dựng nhà xưởng tốn thời gian và đáp ứng các yêu cầu về môi trường, an toàn cháy nổ”, ông Đào Tiền Phong giải thích.

Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cho rằng: “Tìm kiếm nguồn lực bên ngoài là xu hướng và thường khả thi hơn nguồn vốn trong nước đối với một số doanh nghiệp. “Chi phí vốn trong nước vẫn còn tương đối cao và khó tiếp cận. Ngoài ra, các doanh nghiệp cần thêm công nghệ, kỹ năng quản lý và cơ hội thị trường nên chuyển sang tìm kiếm nguồn vốn bên ngoài”.

Dự báo xu hướng tương lai của thị trường M&A, Tiến sĩ Nguyễn Tuấn Anh nhận định, các nhà đầu tư sẽ hướng tới những công ty có chiến lược sản phẩm ổn định và lâu dài trong lĩnh vực nông nghiệp, thực phẩm, y tế, giáo dục.

Luật sư Đào Tiền Phong cho biết thêm, các ngành hiện đang thu hút vốn nước ngoài bao gồm phân phối và công nghệ mới. Người bán sẽ có lợi thế nếu họ áp dụng các chiến lược ESG (môi trường, xã hội và quản trị), tập trung vào phát triển bền vững.

Tuy nhiên, bà Huỳnh Thanh Bình Minh từ Tael Partners Fund khuyến nghị các công ty đang tìm kiếm vốn nên thuê các cố vấn tài chính chuyên nghiệp để xem xét kết quả kinh doanh và hỗ trợ xây dựng chiến lược 3-5 năm. Phí cho các dịch vụ này xấp xỉ 2% giá trị giao dịch, thấp hơn so với các giao dịch lớn hơn. Theo bà, cố vấn tài chính còn đóng vai trò trung gian trong việc tìm kiếm người mua cho doanh nghiệp. Bà nhấn mạnh: “Việc lựa chọn đúng cố vấn sẽ tránh được việc tiết lộ thông tin doanh nghiệp một cách không cần thiết cho người mua hoặc đối thủ cạnh tranh không mong muốn”.

KBĐTTBHn