Trong những năm gần đây, thị trường bán lẻ Việt Nam đã chứng kiến ​​sự hiện diện đáng kể của các nhà bán lẻ quốc tế nổi tiếng, thể hiện sức hấp dẫn ngày càng tăng của đất nước đối với các nhà đầu tư nước ngoài và sự cạnh tranh leo thang giữa các công ty trong nước và nước ngoài.

Sự góp mặt của các ông lớn nước ngoài

Tập đoàn bán lẻ lớn nhất Thái Lan, Central Retail Corporation (CRC), vào tháng 2 đã công bố kế hoạch đầu tư 1,45 tỷ USD vào Việt Nam trong giai đoạn 2023-2027.

Giải thích về lý do CRC đổ tiền vào thị trường Việt Nam, ông Olivier Langlet, Tổng Giám đốc Central Retail Việt Nam cho biết: "Nền kinh tế Việt Nam tiếp tục tăng trưởng bất chấp những bất ổn. Chúng tôi kỳ vọng tốc độ tăng trưởng GDP của Việt Nam sẽ đạt 6,7% trong năm nay, đưa Việt Nam trở thành thị trường tăng trưởng nhanh nhất tại  Đông Nam Á."

Do đó, gã khổng lồ Thái Lan đặt mục tiêu tăng gấp đôi số lượng cửa hàng lên 600 tại 57 trên 63 tỉnh thành của Việt Nam trong lộ trình 5 năm.

Một nhà bán lẻ lớn khác từ Thái Lan, MM Mega Market Việt Nam, lên kế hoạch mở rộng tổng kho và kho hàng từ nam ra bắc, gần đây cho khai trương kho hàng thứ năm tại thị trấn Sapa, tỉnh Lào Cai. Đây là một phần trong chiến lược phát triển hệ thống mạng lưới cung ứng giai đoạn 2020-2025 nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm, đa dạng hóa nguồn cung ứng cho khách hàng, mở rộng xuất khẩu nông sản sang các nước trong khu vực.

Tập đoàn AEON của Nhật Bản bắt đầu xây dựng trung tâm mua sắm thứ bảy tại tỉnh Thừa Thiên-Huế vào tháng 2 và dự kiến ​​sẽ khai trương vào tháng 4 năm 2025. Nhà bán lẻ này có kế hoạch xây dựng thêm 16 trung tâm mua sắm tại Việt Nam vào năm 2025, bao gồm ba hoặc bốn trung tâm tại Hà Nội. Satoshi Nishikawa, Tổng giám đốc khu vực phía Bắc của AEON Việt Nam, cho biết nhà bán lẻ Nhật Bản đặt mục tiêu mở 30 trung tâm mua sắm, cửa hàng bách hóa và siêu thị vào năm 2030.

Trong khi đó, UNIQLO, công ty mẹ của Fast Retailing Nhật Bản, thông báo mở thêm một cửa hàng tại Aeon Mall Tân Phú Celadon, TP.HCM vào mùa hè này và kế hoạch khai trương cửa hàng đầu tiên tại tỉnh Bình Dương, miền nam, nâng tổng số nâng số cửa hàng lên 18 và một cửa hàng trực tuyến khác trên khắp Việt Nam sau gần bốn năm hoạt động.

MUJI, một trong những nhà bán lẻ Nhật Bản lớn nhất tại Việt Nam, cũng đang xem xét mở rộng hoạt động tại Hà Nội vào quý 2 năm 2023 như một phần trong mục tiêu mở tổng cộng 8-10 cửa hàng sau ba năm có mặt tại Việt Nam với 5 cửa hàng - 2 cửa hàng ở Hà Nội và 3 cửa hàng ở thành phố Hồ Chí Minh.

Ông Tetsuya Nagaiwa, Tổng giám đốc MUJI Việt Nam, khẳng định Việt Nam là một trong những thị trường bán lẻ tiềm năng nhất thế giới. Với lợi thế về nền kinh tế ổn định và tăng trưởng, dân số trẻ với thu nhập bình quân ngày càng tăng, Việt Nam đã thu hút sự quan tâm của nhiều nhà đầu tư, trong đó có MUJI.

Khảo sát doanh nghiệp mới đây của Tổ chức Xúc tiến Ngoại thương Nhật Bản (JETRO) cho thấy, 100% nhà bán lẻ Nhật Bản tại Việt Nam kỳ vọng lợi nhuận sẽ tăng trong năm nay. Trong số đó, 80% cho biết sẽ mở rộng hoạt động kinh doanh tại Việt Nam trong một đến hai năm tới.

Một báo cáo khác của Bộ Công Thương cho thấy, ngành bán lẻ Việt Nam hiện có quy mô thị trường là 142 tỷ USD và dự kiến ​​sẽ tăng lên 350 tỷ USD vào năm 2025, đóng góp 59% vào GDP. Những con số này chứng tỏ sức hấp dẫn của thị trường bán lẻ Đông Nam Á đối với các công ty nước ngoài.

Lợi thế của nhà bán lẻ Việt Nam

Thị phần của các nhà bán lẻ trong nước chịu một số áp lực khi các nhà bán lẻ nước ngoài đầu tư mạnh vào thị trường Việt Nam. Ngoài ra, điều này khuyến khích các công ty Việt Nam tìm cách cạnh tranh với các đối thủ nước ngoài.

Những người trong cuộc cho biết, các công ty nên tìm hiểu về thói quen và thị hiếu mua sắm của người tiêu dùng địa phương trước khi mở rộng thị phần.

Ông Lê Huy Khôi, Trưởng phòng Nghiên cứu và Dự báo thị trường, Viện Chiến lược, Chính sách Công nghiệp và Thương mại, Bộ Công Thương, cho biết các nhà bán lẻ Việt Nam có thể không bằng các công ty nước ngoài về vốn và quy mô, cũng như hiểu rõ thị hiếu và thói quen mua sắm của người Việt Nam.

“Đa số người tiêu dùng Việt Nam vẫn thích mua sắm nhanh chóng, tiện lợi nên việc chọn địa điểm bán lẻ tập trung dân cư đông đúc, phát triển thị trường ngách là hướng đi thông minh của các nhà bán lẻ nội địa”, ông nói.

Ngành bán lẻ Việt Nam có nhiều thay đổi trong 5 năm qua, trong đó có sự hợp tác giữa Masan Group, nhà bán lẻ hàng tiêu dùng Việt Nam và Vingroup, tập đoàn Việt Nam, để trở thành tập đoàn sản xuất và bán lẻ lớn tại Việt Nam. Hệ thống cửa hàng bán lẻ WinMart (WinCommerce) của Masan Group gần như vô đối trong phân khúc dịch vụ đa tiện ích.

WinCommerce hiện có hơn 3.400 siêu thị và cửa hàng tiện lợi WinMart/WinMart+ trên toàn quốc và 4 triệu khách hàng trung thành. Thay vì mở rộng mô hình siêu thị/đại siêu thị, WinCommerce sẽ tập trung phát triển cửa hàng tiện lợi WinMart+ ở ngoại thành và WINLife - hệ sinh thái one-stop shop ở nội thành để củng cố vị thế của chuỗi bán lẻ, bà Nguyễn Thị Phương, Phó Tổng Giám đốc WinCommerce cho biết.

Năm 2023, công ty dự kiến ​​mở thêm hơn 1.500 điểm bán, nâng tổng số siêu thị, cửa hàng tiện ích tại 63 địa phương lên 5.000.

Một nhà bán lẻ khác của Việt Nam, Nova Commerce, thành viên của NovaGroup (tập đoàn đầu tư và phát triển kinh tế Việt Nam), đặt mục tiêu phát triển 2.000 cửa hàng tiện lợi, cụ thể là Nova Market, vào năm 2025.

Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước, Bộ Công Thương Lê Việt Nga cho biết, doanh nghiệp Việt Nam đang thắng các nhà bán lẻ nước ngoài về sự hiện diện và tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng. Tổng diện tích trung tâm mua sắm của doanh nghiệp Việt gấp đôi doanh nghiệp nước ngoài.

Doanh nghiệp trong nước vẫn thống lĩnh thị trường bán lẻ, chiếm 70-80% số điểm bán lẻ trên toàn quốc. Có thể kể đến các công ty như WinMart, Co.op Mart, Bách Hóa Xanh sở hữu hàng nghìn điểm bán lẻ.

Các chuyên gia trong nước khuyến nghị các doanh nghiệp Việt Nam cần cẩn trọng và cố gắng nâng cao chất lượng dịch vụ khách hàng, đa dạng sản phẩm để duy trì lợi thế trên sân nhà.

HnT