Vừa qua, ngày 16/12, Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio nói với người đồng cấp Việt Nam, Thủ tướng Phạm Minh Chính tại cuộc hội đàm song phương nhân dịp Hội nghị cấp cao kỷ niệm 50 năm quan hệ hữu nghị và hợp tác ASEAN-Nhật Bản tại Nhật Bản rằng nước Nhật sẽ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam trong công nghiệp hóa, hiện đại hóa, và xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, hội nhập sâu rộng với cộng đồng toàn cầu.

Đây là cuộc gặp lần thứ sáu giữa hai bên trong hai năm qua và lần thứ hai vào năm 2023. Nhà lãnh đạo Nhật Bản bày tỏ mong muốn tiếp tục hỗ trợ tích cực cho Việt Nam thông qua hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) trong các lĩnh vực có thể sử dụng công nghệ và chuyên môn của Nhật Bản.

Hai thủ tướng đã chứng kiến ​​việc trao đổi các văn kiện hợp tác giữa hai nước, trong đó có Hiệp định vay thứ tư cho dự án xây dựng đường sắt đô thị Thành phố Hồ Chí Minh, dự án Học bổng Phát triển Nhật Bản và dự án cung cấp thiết bị cho Bệnh viện K của Việt Nam, với tổng giá trị tổng số tiền là 42,3 tỷ Yên (gần 300 triệu USD).

Theo báo cáo của Cục Quản lý Đường sắt đô thị TP.HCM, tiến độ xây dựng tuyến metro số 1 tại TP.HCM đã đạt 96% và dự kiến ​​sẽ đi vào hoạt động từ tháng 7/2024.

Tại cuộc gặp tuần trước tại Nhật Bản giữa Thủ tướng Chính phủ với Tanaka Akihiko, Chủ tịch Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA), ông đề nghị Nhật Bản tiếp tục cung cấp ODA thế hệ mới cho Việt Nam với nhiều ưu đãi hơn về lãi suất cho vay, thủ tục cũng như thời gian cho vay, tập trung vào 5 lĩnh vực then chốt.

Các lĩnh vực này bao gồm phát triển cơ sở hạ tầng chiến lược như giao thông, đặc biệt là đường sắt cao tốc, cảng biển, sân bay và đường bộ; các lĩnh vực mới nổi bao gồm chuyển đổi kỹ thuật số, chuyển đổi xanh, ứng phó với biến đổi khí hậu, năng lượng mới và chất bán dẫn; đào tạo nguồn nhân lực và hợp tác lao động; y tế và giáo dục; và bảo vệ môi trường, nâng cao chất lượng cuộc sống cộng đồng.

Chia sẻ công nhận

JICA trong năm qua đã hợp tác hiệu quả với phía Việt Nam để triển khai các thủ tục cho nguồn vốn ODA thế hệ mới trị giá 351 triệu USD và các dự án sử dụng vốn ODA, đưa Nhật Bản trở thành nhà cung cấp ODA lớn nhất cho Việt Nam.

Ông Akihiko cho biết JICA sẽ phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương để thực hiện các ưu tiên mà Thủ tướng Chính phủ đề cập, đồng thời đề nghị Việt Nam tiếp tục hợp tác với JICA để cùng giải quyết những khó khăn phát sinh trong quá trình triển khai các dự án cụ thể. Việt Nam và Nhật Bản đều hoan nghênh triển vọng số tiền cho vay thực tế trong năm tài chính này của Nhật Bản có thể vượt quá 100 tỷ Yên (674 triệu USD) – là lần đầu tiên kể từ năm tài chính 2017 của Nhật Bản.

Trong tuyên bố chung nhân chuyến thăm chính thức Nhật Bản của Chủ tịch nước Việt Nam Võ Văn Thưởng cuối tháng 11, ông và Thủ tướng Fumio tái khẳng định cần đẩy mạnh nỗ lực giải quyết những khó khăn còn tồn tại trong triển khai các dự án ODA của Nhật Bản, trong đó có hợp tác kỹ thuật tại Việt Nam.

Họ cũng bày tỏ ý định tăng cường thúc đẩy và thực hiện các dự án mới theo Hiến chương Hợp tác Phát triển mới của Nhật Bản, bao gồm “Đồng sáng tạo cho sáng kiến ​​chương trình nghị sự chung” trong các lĩnh vực như cơ sở hạ tầng, chuyển đổi kỹ thuật số, chuyển đổi xanh, ứng phó với biến đổi khí hậu và chăm sóc sức khỏe, ghi nhận tầm quan trọng của thủ tục đơn giản và linh hoạt.

Bảng tuyến bố viết: “Chia sẻ nhận thức chung về sự cần thiết phải thúc đẩy các dự án kinh tế lớn trong đó có ODA của Nhật Bản và đầu tư trực tiếp nước ngoài, hai nhà lãnh đạo tuyên bố xác định các dự án đó trong thời gian sớm nhất có thể, qua đó xem xét khả năng thành lập Nhóm công tác điều phối Nhật Bản-Việt Nam do Nhật Bản và Việt Nam đứng đầu”.

Theo JICA tại Việt Nam, từ tháng 4 năm 2022 đến hết tháng 3 năm 2023, tổng giá trị cam kết vay ODA là 18,9 tỷ Yên (126,1 triệu USD), chưa bao gồm tài trợ đầu tư cho khu vực tư nhân. Giá trị vốn ODA là 4,7 tỷ Yên (31,36 triệu USD) cho các dự án hợp tác kỹ thuật và 700 triệu Yên (4,67 triệu USD) cho các dự án có dự án viện trợ không hoàn lại. Tổng số dự án có vốn ODA Nhật Bản lên tới hơn 100 dự án.

Ông Sugano Yuichi, Trưởng đại diện JICA Việt Nam, cho biết JICA Việt Nam đã và đang triển khai nhiều dự án ở Việt Nam trên nhiều lĩnh vực khác nhau. Các dự án nổi tiếng nhất ở Việt Nam liên quan đến việc xây dựng nhà ga T2 tại Sân bay Quốc tế Nội Bài và xây dựng cầu Nhật Tân, cùng nhiều dự án khác.

Yuichi nói: “Những dự án này đã giúp cải thiện kết nối giữa sân bay và trung tâm thành phố Hà Nội và nhận được sự tán thưởng từ công chúng nhờ hiệu quả tuyệt vời của chúng. Tôi nghĩ đó là điển hình cho sự hợp tác thành công của Nhật Bản tại Việt Nam”.

Vai trò quan trọng của Nhật Bản

Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư Việt Nam, các nhà đầu tư Việt Nam đã đầu tư 106 dự án vào Nhật Bản, với tổng vốn đăng ký 19,5 triệu USD. Trong khi đó, lũy kế đến ngày 20/11, Việt Nam đã thu hút được gần 5.230 dự án Nhật Bản đăng ký, đạt 71,4 tỷ USD, đứng thứ 3 trong tổng số 143 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam.

Việt Nam và Nhật Bản khẳng định tăng cường khả năng phục hồi của chuỗi cung ứng để đảm bảo hoạt động sản xuất ổn định, ghi nhận tầm quan trọng của chuỗi cung ứng minh bạch, đa dạng, an toàn, bền vững và đáng tin cậy. Khẳng định Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong việc đa dạng hóa và nâng cấp mạng lưới chuỗi cung ứng thông qua công nghệ số và các phương tiện khác cho Nhật Bản, trong tuyên bố chung Nhật Bản bày tỏ ý định tiến hành các hoạt động góp phần đa dạng hóa và nâng cấp chuỗi cung ứng cho các công ty Nhật Bản, cũng như tạo điều kiện cho doanh nghiệp Việt Nam tham gia sâu hơn và thực chất hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu do doanh nghiệp Nhật Bản dẫn dắt.

“Việt Nam bày tỏ sẵn sàng tạo điều kiện tốt hơn cho các doanh nghiệp Nhật Bản đầu tư. Cả hai bên cũng bày tỏ sự sẵn sàng cùng phát triển các dự án đồng sáng tạo định hướng trong tương lai”, tuyên bố viết.

Hai nước cũng khẳng định sẽ thúc đẩy hơn nữa hợp tác phát triển nền kinh tế số và đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực đó, từ đó tạo động lực phát triển kinh tế nhanh và bền vững. Ghi nhận Chính phủ số, nền kinh tế số, xã hội số và ngành công nghiệp cốt lõi mới đầy tiềm năng như các ngành liên quan đến chất bán dẫn, cả hai nước cũng đã khẳng định cam kết hợp tác phát triển các lĩnh vực đó.

Ngoài ra, Việt Nam và Nhật Bản cũng thừa nhận tầm quan trọng của việc tạo điều kiện thuận lợi cho luồng dữ liệu tự do xuyên biên giới, phát triển kết nối kỹ thuật số và củng cố niềm tin của người tiêu dùng và doanh nghiệp vào nền kinh tế kỹ thuật số.

Nhật Bản hiện là nhà cung cấp ODA lớn nhất cho Việt Nam (khoảng 30 tỷ USD), đối tác hợp tác lao động thứ hai, du lịch và đầu tư thứ ba và là đối tác thương mại thứ tư của Việt Nam. Theo Bộ Công Thương Việt Nam, trong 11 tháng đầu năm 2023, thương mại hai chiều đạt 36,8 tỷ USD - bao gồm 19,2 tỷ USD giá trị xuất khẩu của Việt Nam và 17,6 tỷ USD nhập khẩu.

KBĐT