Mặt trận tiếp theo của cạnh tranh công nghệ Mỹ - Trung

Sau cuộc gặp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào cuối tháng 10 vừa qua, Tổng thống Donald Trump tuyên bố rằng Hoa Kỳ phải “giữ vững vị trí số một trong lĩnh vực tài sản số”, tương tự cách nước này đang dẫn đầu cuộc đua trí tuệ nhân tạo (AI).

“Tôi muốn khiến Crypto (tài sản số) trở nên vĩ đại cho nước Mỹ. Giống như với AI, chúng ta phải đứng đầu – và tôi muốn giữ điều đó mãi mãi,” ông nói trong cuộc phỏng vấn với CBS News.

Phát biểu này không chỉ mang tính khẩu hiệu chính trị. Nó phản ánh một hướng mở trong chiến lược công nghệ quốc gia của Mỹ, khi crypto – từng bị xem là công cụ đầu cơ – đang được định vị như một trụ cột cạnh tranh địa chính trị số.

Trong khi đó, Trung Quốc vẫn duy trì lệnh cấm giao dịch crypto trong nước từ năm 2021. Song Hồng Kông - đặc khu hành chính được Bắc Kinh trao quyền tự chủ tài chính, lại đang chủ động mở cửa có kiểm soát nhằm thu hút nhà đầu tư, nhà phát triển và dòng vốn toàn cầu trong lĩnh vực tài sản số.

Hồng Kông - điểm hội tụ của TradFi và DeFi

Đầu tháng 11, Ủy ban Chứng khoán Hồng Kông (SFC) tiếp tục nới lỏng quy định, cho phép các sàn giao dịch tài sản ảo được cấp phép được kết nối trực tiếp với sàn quốc tế và niêm yết stablecoin được quản lý tại địa phương, không cần hồ sơ hoạt động 12 tháng như trước.

Động thái này diễn ra ngay trước Tuần lễ FinTech Hồng Kông lần thứ 10, sự kiện được xem như tuyên ngôn về vị thế của thành phố trong hệ sinh thái tài chính số châu Á.

Hồng Kông từng đi trước Washington khi phê duyệt quỹ ETF bitcoin giao ngay vào năm ngoái và tiếp đó chấp thuận ETF ether gần 3 tháng trước Ủy ban Chứng khoán Mỹ (SEC).

Các quyết định này cho thấy chiến lược rõ ràng việc biến Hồng Kông thành “phòng thí nghiệm” pháp lý của Trung Quốc cho tài sản kỹ thuật số, trong khi vẫn duy trì niềm tin của giới tài chính quốc tế.

Tại diễn đàn bên lề FinTech Week, Tomasz K. Stańczak - Giám đốc điều hành đồng cấp của Ethereum Foundation, cho biết hơn 60% lượng stablecoin toàn cầu đang được phát hành trên mạng Ethereum.

Theo ông Gavin Wang - Giám đốc đầu tư của quỹ SNZ Holdings, gần 70% khán giả tại diễn đàn đến từ lĩnh vực tài chính truyền thống – tín hiệu cho thấy crypto đang dần bước vào giai đoạn hội nhập sâu hơn với hệ thống tài chính hiện hữu (TradFi).

Cùng với đó, Ethereum Hong Kong Hub – một không gian làm việc chung dành cho startup blockchain – được công bố, củng cố vị thế của thành phố như cửa ngõ crypto của châu Á.

Ngay cả Consensus, hội nghị crypto lớn nhất Bắc Mỹ, cũng đã mở rộng sang Hồng Kông năm nay và xác nhận sẽ quay lại vào năm 2026 – một dấu hiệu cho thấy sức hút của thị trường này đối với các nhà tổ chức toàn cầu.

Thị trường tài sản số: tăng trưởng nhanh nhưng còn mong manh?

Dù quy mô tăng vọt, tổng giá trị thị trường crypto toàn cầu vẫn chỉ ở mức dưới 4,5 nghìn tỷ USD, nhỏ hơn rất nhiều so với hơn 101 nghìn tỷ USD của thị trường chứng khoán truyền thống.

Trong những tuần gần đây, bitcoin giảm mạnh do lo ngại về căng thẳng thương mại Mỹ - Trung và định giá quá cao của cổ phiếu AI, có lúc rơi xuống dưới 100.000 USD, mức thấp nhất kể từ tháng 6.

Theo ông Jason Huang - nhà sáng lập quỹ NextGen Digital Venture (NDV): “Nhóm nhà đầu tư đổ vốn vào AI và crypto gần như là một. Khi AI hạ nhiệt, dòng tiền sẽ quay lại crypto.”

Trong 2 năm tính đến tháng 3/2025, quỹ 100 triệu USD của NDV đã tăng 375,5%, vượt hiệu suất của bitcoin hơn 60%. Dù thị trường điều chỉnh, nhà đầu tư giàu có tại Trung Quốc vẫn tiếp tục đăng ký rót vốn - dấu hiệu cho thấy niềm tin vào tài sản số đang dần được phục hồi.

Ông Huang cho biết quỹ chỉ giảm nhẹ trong đợt bán tháo gần đây, dù đây là ngày thanh lý lớn nhất trong lịch sử thị trường crypto, vượt cả sự sụp đổ của sàn FTX năm 2022.

Stablecoin và đồng tiền số quốc gia: cuộc đua kiểm soát tài chính kỹ thuật số

Cuộc cạnh tranh trong kỷ nguyên mới không chỉ xoay quanh các token, mà còn là cuộc chiến giành quyền kiểm soát tiền tệ kỹ thuật số.

Tại Mỹ, Đạo luật Genius Act được kỳ vọng thúc đẩy sự phát triển của stablecoin neo theo USD, trong khi Hồng Kông cũng đang đẩy mạnh khung pháp lý cho stablecoin địa phương.

Giới phân tích cho rằng đây là bước đi chiến lược nhằm mở rộng ảnh hưởng toàn cầu của đồng USD, cạnh tranh trực tiếp với nhân dân tệ kỹ thuật số (e-CNY) của Trung Quốc.

Theo Winston Ma - Giảng viên Trường Luật Đại học New York cho hay : “Cả Mỹ và Trung Quốc đều nỗ lực mở rộng phạm vi sử dụng đồng tiền của mình để xây dựng hệ sinh thái người dùng toàn cầu.”

Tuy nhiên, việc triển khai e-CNY vẫn gặp nhiều trở ngại. Dù đã được thử nghiệm tại hàng chục thành phố, tỷ lệ sử dụng thực tế vẫn thấp, cho thấy Bắc Kinh còn phải vượt qua rào cản niềm tin của người dân và doanh nghiệp.

Winston Ma cho rằng stablecoin USD có thể đối mặt với thách thức tương tự khi đi vào ứng dụng thực tế ở quy mô quốc tế.

Theo dữ liệu SWIFT, USD vẫn chiếm gần 50% tổng giá trị thanh toán quốc tế, trong khi CNY tăng lên vị trí thứ năm với 3,17% thị phần vào tháng 9.

Cùng thời điểm, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) tiếp tục quảng bá e-CNY nhưng giữ lập trường thận trọng với stablecoin, tái khẳng định lệnh cấm giao dịch đầu cơ tiền ảo.

Dẫu vậy, dữ liệu blockchain cho thấy Trung Quốc vẫn xếp thứ ba thế giới về khai thác bitcoin, sau Mỹ và Nga - minh chứng cho vai trò không thể loại bỏ của quốc gia này trong hệ sinh thái crypto toàn cầu.

Một chi tiết đáng chú ý khác: Tổng thống Trump được Forbes ước tính đang nắm giữ khoảng 870 triệu USD giá trị bitcoin, nằm trong nhóm cá nhân sở hữu tài sản số lớn nhất thế giới  điều mà ông chắc chắn sẽ cân nhắc khi hoạch định chính sách.

Như vậy có thể thấy, khi AI và blockchain trở thành hai trụ cột công nghệ của thế kỷ XXI, crypto không chỉ là một công cụ đầu tư mà đang dần trở thành biểu tượng quyền lực tài chính quốc gia. Và trong bối cảnh đó, Mỹ – Trung đang chuẩn bị cho một cuộc đua tiền tệ kỹ thuật số có thể định hình lại hệ thống thanh toán và quyền lực tài chính toàn cầu trong thập kỷ tới.

Theo CNBC