Sự chậm trễ trong thời gian giao hàng của nhà cung cấp đối với lĩnh vực sản xuất toàn cầu đã giảm xuống mức cao nhất so với năm 2021 và vượt qua sự gián đoạn do chiến tranh Nga-Ukraine và chính sách Zero-Covid ở Trung Quốc trong năm nay. Giá cước vận chuyển container, vận chuyển hàng đường bộ, đường thủy và hàng không cũng đã giảm từ mức cao kỷ lục.

Những phát triển này là tin tốt cho các nhà sản xuất và người tiêu dùng trên toàn thế giới. Việc giảm thiểu gián đoạn chuỗi cung ứng có nghĩa là các quy trình sản xuất có thể tiếp tục suôn sẻ, giảm áp lực lên lạm phát toàn cầu, bao gồm cả ASEAN + 3. Đối với các nhà hoạch định chính sách, lạm phát ở mức độ vừa phải sẽ cho phép tập trung nhiều hơn để hỗ trợ sự phục hồi kinh tế. Nhưng liệu các nút thắt có được giải tỏa?

Nguồn gốc của cuộc khủng hoảng chuỗi cung ứng toàn cầu

Để trả lời câu hỏi này, hãy nhìn lại giữa năm 2020 khi châu Âu và Hoa Kỳ (Mỹ) xuất hiện vấn đề sau sự cố khóa Covid-19, và nhu cầu bị dồn nén của người tiêu dùng vượt khỏi năng lực sản xuất bị hạn chế nghiêm trọng trên toàn thế giới. Các hạn chế di chuyển trên toàn thế giới và các gói kích thích đại dịch ở các nền kinh tế tiên tiến đã dẫn đến sự bùng nổ thương mại điện tử trong bối cảnh thiếu hụt lao động, thiết bị và nguyên liệu.

Sự mất cân bằng cung cầu đã bóp chết các mạng lưới vận tải biển . Các cảng hàng hải, nơi xử lý khối lượng lớn hàng hóa giao dịch quốc tế, ghi nhận tình trạng tàu thuyền vận chuyển bị chậm trễ kéo dài.

Tại Mỹ, cơ sở hạ tầng cảng biển và đất liền phải vật lộn để đối phó với khối lượng nhập khẩu chưa từng có, dẫn đến hàng dài tàu thuyền, đặc biệt là tại các cảng Los Angeles và Long Beach - cửa ngõ chính cho hàng hóa nhập khẩu của Hoa Kỳ tắc nghẽn.

Đồng thời, thâm hụt thương mại của cả châu Âu và Mỹ với châu Á ngày càng gia tăng, dẫn đến tình trạng chất đống container ở các thị trường quan trọng  phương Tây và sự thiếu hụt ở châu Á, khiến kìm hãm xuất khẩu đường biển từ khu vực này trong bối cảnh chậm trễ tàu thuyền. .

Tình trạng thiếu hụt thiết bị, không gian nhà kho và nhân lực trên diện rộng cũng được cho là nguyên nhân gây cản trở luồng vận chuyển hàng container tại các cảng lớn trên toàn cầu.

Bên cạnh những vấn đề này, sự xáo trộn do căng thẳng Nga-Ukraine và chính sách Zero Covid của Trung Quốc trong năm nay, mang đến những thách thức mới cho chuỗi cung ứng toàn cầu.

Hạ nhiệt nhu cầu toàn cầu giúp giải tỏa thách thức trong chuỗi cung ứng

Trong bối cảnh nguy cơ suy thoái kinh tế xảy ra trên toàn thế giới, nhu cầu toàn cầu lại hạ nhiệt, vô tình làm giảm bớt áp lực của chuỗi cung ứng.

Những lo ngại về một cuộc đổ xô hàng hóa khi Covid-19 bị khóa ở Thượng Hải - một trung tâm sản xuất toàn cầu và là nơi tập trung cảng container bận rộn nhất thế giới - được dỡ bỏ vào tháng 6 năm 2022 vẫn chưa thành hiện thực. Thay vào đó, chi phí vận chuyển một container 40 feet giữa Thượng Hải và Los Angeles tiếp tục giảm, gần đây còn khoảng 3.250 USD so với mức 10.500 USD vào đầu năm 2022.

Xu hướng giảm giá cước này đang diễn ra khi khối lượng thương mại toàn cầu chậm lại trong bối cảnh nhu cầu giảm.

Khối lượng nhập khẩu được điều chỉnh theo mùa ở Mỹ giảm 8% trong khoảng thời gian từ tháng 3 đến tháng 7 năm 2022, trong khi Vương quốc Anh giảm gần 9%. Tháng 3 là thời điểm lạm phát ở phương Tây tăng mạnh hơn những tháng trước đó. Khối lượng nhập khẩu của khu vực đồng Euro tăng cho đến nay nhưng nhập khẩu tiêu dùng giảm nhẹ trong tháng Sáu.

Những lo lắng về sự suy giảm tăng trưởng ngày càng sâu và việc giải quyết các công việc tồn đọng đang khiến các doanh nghiệp giảm tốc độ tích tụ hàng tồn kho. Các nhà bán lẻ và nhà sản xuất cho tích trữ nguyên liệu thô, các bộ phận linh kiện và thành phẩm khi sự gián đoạn chuỗi cung ứng trở nên tồi tệ hơn vào năm ngoái.

Nhưng các cuộc đấu tranh trong chuỗi cung ứng vẫn còn

Rõ ràng, nhập khẩu toàn cầu vẫn chưa giảm, vì vậy khối lượng lớn tiếp tục gây căng thẳng cho chuỗi cung ứng. Chẳng hạn, giá cước vận tải container toàn cầu vẫn cao hơn 3 lần so với mức năm 2019; mặc dù đã giảm 50% trong năm nay.

Tại Mỹ, tình trạng tắc nghẽn cảng giảm bớt, một phần do sự dịch chuyển lưu lượng tàu đến Bờ Đông, tạo cho các cảng ở Bờ Tây một số không gian thông thoáng. Nhưng khi lưu lượng tàu được chuyển hướng đến các cảng Bờ Đông, các tàu container cũng sẽ ở lại đó lâu hơn 2-9 ngày so với chỉ 3-4 ngày một năm trước đây.

Thế nên, chuỗi cung ứng vẫn phải đối mặt với vô số mối nguy hiểm. Tình trạng thiếu lao động ở các tầng của chuỗi cung ứng, thiếu không gian nhà kho để chứa các lô hàng mới và các container rỗng chất đống tại các cảng của Hoa Kỳ và Châu Âu là một số hạn chế dai dẳng đối với chuỗi cung ứng.

Các vấn đề về cơ cấu sang một bên, gián đoạn nguồn cung cấp nguyên liệu thô, sản lượng nhà máy và hậu cần cũng có thể xuất phát từ chính sách Covid-19 nghiêm ngặt của Trung Quốc, cuộc chiến đang diễn ra ở Ukraine và những xáo trộn thời tiết khắc nghiệt .

Xây dựng khả năng phục hồi và tính linh hoạt trong chuỗi cung ứng

Trong khi các nút thắt cung ứng không có khả năng sớm biến mất, các chuỗi cung ứng đang được định hình lại theo hướng có khả năng phục hồi và linh hoạt hơn.

Theo một cuộc khảo sát của McKinsey được thực hiện vào mùa xuân năm 2022, các doanh nghiệp tiếp tục tăng lượng hàng tồn kho, nhưng nhiều doanh nghiệp cũng áp dụng chiến lược tìm nguồn cung ứng kép và mạng lưới cung ứng khu vực hóa trong năm qua. Và số hóa chuỗi cung ứng cũng đang được cải thiện.

Những nỗ lực như vậy được cho là sẽ được đền đáp; Những gián đoạn ở Nga-Ukraine năm nay được phát hiện là có tác động hạn chế đến các công ty đang thực hiện các biện pháp phục hồi.

Nhưng việc phát triển khả năng quản lý rủi ro chuỗi cung ứng có thể mất nhiều năm. Hiện tại, các chuỗi cung ứng toàn cầu đang tìm thấy sự giải tỏa từ việc giảm bớt nhu cầu toàn cầu.

BT