Việt Nam chính thức triển khai Kế hoạch huy động tài nguyên để thực hiện Quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP), trong đó các cường quốc kinh tế cam kết huy động 15,5 tỷ USD ban đầu trong vòng 3 đến 5 năm tới để giúp nước này thực hiện các mục tiêu về khí hậu.

Thủ tướng Phạm Minh Chính đã công bố kế hoạch ngày 1/12 tại Gian hàng Việt Nam trong phiên họp thứ 28 Hội nghị các bên (COP28) tại Dubai, UAE, trước sự chứng kiến ​​của Chủ tịch EC Ursula von der Leyen, các quan chức cấp cao các nước liên quan và đại diện của UNDP, Ngân hàng Thế giới, ADB, cùng nhiều tổ chức khác.

Động thái này khiến Việt Nam trở thành quốc gia đầu tiên tuyên bố kế hoạch huy động nguồn lực như vậy để theo đuổi các cam kết về khí hậu.

JETP được Việt Nam và các thành viên Nhóm Đối tác Quốc tế (IPG) tại Bỉ, bao gồm Liên minh Châu Âu (EU), Anh , Mỹ, Nhật Bản, Đức, Pháp, Ý, Canada, Đan Mạch và Na Uy thông qua vào tháng 12 năm 2022.

Thông qua JETP, các đối tác nước ngoài sẽ hỗ trợ Việt Nam bằng cách tạo điều kiện cải thiện chính sách, chuyển giao công nghệ, hỗ trợ tài chính, cùng với việc huy động đầu tư vào năng lượng tái tạo, cơ sở hạ tầng lưới điện và hiệu quả năng lượng.

Hỗ trợ cũng sẽ dành cho việc phát triển nhân lực cho ngành năng lượng, tăng cường sự tham gia của khu vực tư nhân và thúc đẩy ứng dụng thu hồi, sử dụng và lưu trữ carbon đồng thời thúc đẩy sản xuất thiết bị lưu trữ năng lượng, sản xuất hydro xanh và phát triển năng lượng gió ngoài khơi.

Trong tổng khối lượng, 7,75 tỷ USD dự kiến ​​sẽ được các thành viên IPG huy động, với các điều khoản cho vay ưu đãi hơn so với thị trường vốn hiện tại và 7,75 tỷ USD còn lại được Liên minh tài chính Glasgow cam kết cho Net Zero (GFANZ) trong lĩnh vực tài chính tư nhân để hỗ trợ trực tiếp doanh nghiệp thông qua đầu tư của các tập đoàn, doanh nghiệp quốc tế.

Nguồn vốn công của IPG sẽ được chuyển thông qua các công cụ và cơ chế tài chính khác nhau, chẳng hạn như các khoản tài trợ, khoản vay ưu đãi và các công cụ chia sẻ rủi ro trong vòng 3 đến 5 năm.

Thủ tướng Phạm Minh Chính tại buổi ra mắt ở Dubai vào 1/12.

Kế hoạch Huy động Nguồn lực JETP tập trung vào 8 nhóm nhiệm vụ, đó là: (1) Cải thiện khung pháp lý về chuyển đổi năng lượng; (2) Đẩy nhanh quá trình chuyển đổi từ điện than sang năng lượng sạch; (3) Phát triển hệ sinh thái công nghiệp, dịch vụ năng lượng tái tạo; (4) Tiết kiệm năng lượng và sử dụng năng lượng hiệu quả; (5) Nâng cấp hệ thống truyền tải và tích trữ năng lượng; (6) Xanh hóa quá trình chuyển đổi năng lượng và giảm phát thải khí nhà kính trong lĩnh vực giao thông vận tải; (7) Đổi mới và chuyển giao công nghệ; và (8) Đảm bảo quá trình chuyển đổi năng lượng công bằng.

Các dự án, nhiệm vụ sẽ tiếp tục được Ban Thư ký JETP, các nhóm công tác hỗ trợ triển khai JETP và các đối tác xem xét, cập nhật và hoàn thiện.

Kế hoạch này sẽ giúp Việt Nam đạt được tiến bộ trong việc đưa ra năm cao điểm dự kiến ​​cho toàn bộ lượng phát thải khí nhà kính của Việt Nam từ năm 2035 đến năm 2030; đạt mức phát thải cao nhất hàng năm của ngành điện là 170 megaton CO2e vào năm 2030; giới hạn công suất tối đa các nhà máy nhiệt điện than ở mức 30,2 gigawatt; và đẩy nhanh tốc độ sử dụng năng lượng tái tạo để đảm bảo ít nhất 47% điện năng được tạo ra từ các nguồn tái tạo vào năm 2030.

Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen tham dự buổi lễ.

Cam kết mạnh mẽ của các bên liên quan

Phát biểu tại lễ khởi động, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ Việt Nam sẽ không thể hoàn thành các mục tiêu đầy tham vọng về khí hậu nếu không có hỗ trợ tài chính và kỹ thuật từ các đối tác quốc tế.

Ông kêu gọi các bên liên quan sớm hoàn tất các thỏa thuận để cung cấp vốn cho các dự án chuyển đổi năng lượng tại Việt Nam nhằm hỗ trợ an ninh năng lượng, khả năng chống chịu khí hậu và tăng trưởng kinh tế của đất nước. Ông tin rằng Việt Nam có thể huy động nhiều hơn số tiền cam kết 15,5 tỷ USD đưa ra với những điều kiện thuận lợi.

Nhân dịp này, Chủ tịch EC Ursula von der Leyen cho rằng việc triển khai Kế hoạch huy động nguồn lực là một cột mốc quan trọng trong việc thực hiện JETP. Điều đó thể hiện sự đi đầu của Việt Nam trong việc mở đường cho một tương lai năng lượng sạch.

Thủ tướng Anh Rishi Sunak tin rằng kế hoạch này sẽ mở ra nguồn tài chính quan trọng cần thiết để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi của Việt Nam từ nhiên liệu hóa thạch sang năng lượng sạch; giúp đáp ứng các mục tiêu kinh tế và khí hậu đầy tham vọng của Việt Nam đồng thời đảm bảo rằng người lao động và cộng đồng không bị bỏ lại phía sau – mang lại sự chuyển đổi công bằng về mức phát thải ròng bằng 0.

Thủ tướng Canada Justin Trudeau khẳng định nước ông tiếp tục ủng hộ việc loại bỏ than và năng lượng sạch hơn ở Việt Nam, đồng thời hướng tới tương lai nơi JETP sẽ đóng góp vào di sản toàn cầu về thực hành năng lượng có trách nhiệm và thịnh vượng chung.

Thủ tướng Đan Mạch Mette Frederiksen cho biết tại thời điểm quan trọng này trong quá trình chuyển đổi của Việt Nam, Đan Mạch và IPG sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam đạt được mục tiêu số 0 đầy tham vọng vào năm 2050. Đan Mạch cam kết chia sẻ kinh nghiệm và bí quyết để hỗ trợ quá trình chuyển đổi năng lượng công bằng của Việt Nam.

Trong khi đó, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, cho biết kế hoạch này là một cột mốc quan trọng trong việc mở đường cho quá trình chuyển đổi năng lượng công bằng, không để ai bị bỏ lại phía sau. Điều đó tượng trưng cho những nỗ lực chung nhằm giúp Việt Nam đạt được các mục tiêu đầy tham vọng về khí hậu và đẩy nhanh quá trình chuyển đổi khỏi nhiên liệu hóa thạch.

Thủ tướng Đức Olaf Scholz cho biết họ sẽ hợp tác cùng nhau để tạo ra khuôn khổ thuận lợi và triển khai kế hoạch một cách nhanh chóng. Đức cam kết cung cấp nguồn tài chính đáng kể để thực hiện JETP và hợp tác chặt chẽ với chính phủ, xã hội dân sự và khu vực tư nhân để đảm bảo một quy trình minh bạch và công bằng.

Thủ tướng Italy Giorgia Meloni cho biết việc triển khai kế hoạch đánh dấu bước tiến quan trọng trong nỗ lực chung nhằm hỗ trợ và đẩy nhanh quá trình chuyển đổi năng lượng của Việt Nam hướng tới một tương lai bền vững.

Thủ tướng Na Uy Jonas Ghar Støre, khẳng định Na Uy sẵn sàng đóng góp thực hiện kế hoạch thông qua đầu tư và chia sẻ chuyên môn, kinh nghiệm.

Đặc phái viên của Tổng thống Hoa Kỳ về Khí hậu John Kerry cho biết Hoa Kỳ sẽ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam trong nỗ lực quan trọng này nhằm tạo nền tảng và môi trường đầu tư cho một nền kinh tế xanh năng động, công bằng và một tương lai sạch sẽ hơn cho người dân Việt Nam.

HnT; VGP