Theo nhiều nhà quan sát Hoa Kỳ, Việt Nam thực sự có lực lượng lao động rất năng suất và am hiểu công nghệ, đó là lý do tại sao nhiều công ty Hoa Kỳ đã đầu tư vào đây. Vì vậy, đó là lý do tại sao trong quá trình nâng cấp của Hoa Kỳ- Việt Nam lên quan hệ đối tác chiến lược toàn diện, và việc phát triển lực lượng lao động lại là một yếu tố quan trọng trọng tâm. Hoa Kỳ dự định hợp tác với chính phủ Việt Nam để theo đuổi những hoạt động như đào tạo kỹ thuật và các sáng kiến ​​phát triển cần thiết nhằm đảm bảo có thêm nhiều công nhân lành nghề hỗ trợ ngành bán dẫn ở Việt Nam cũng như Hoa Kỳ.

Tổng Bí thư Việt Nam Nguyễn Phú Trọng và Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden trong chuyến thăm đất nước vừa qua. 

Để cụ thể hơn, bà Lynne Gadkowski, Tham tán Kinh tế Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Hà Nội đã tham gia trong cuộc phỏng vấn mới đây.

Chuyến thăm Việt Nam gần đây của Tổng thống Joe Biden vào tháng 9 vừa qua đã nâng tầm quan hệ giữa hai nước, thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực mới. Kết quả chuyến thăm như thế nào, thưa bà?

Đó là chuyến thăm rất thú vị và mang tính lịch sử của Tổng thống Biden. Đó là về việc nhìn lại và nhìn về phía trước. Quan hệ đối tác chiến lược toàn diện (CSP) đối với tất cả chúng ta là một loạt các chủ đề. Đó là hợp tác về giáo dục, năng lượng sạch, khoa học và công nghệ để tạo ra nền kinh tế đổi mới sáng tạo và đưa Việt Nam đi lên trong chuỗi cung ứng. Hoa Kỳ hiện là đối tác chiến lược toàn diện trong việc hỗ trợ các mục tiêu này của Việt Nam.

Một phần thông điệp mà chúng tôi truyền tải hôm nay là chất bán dẫn rất quan trọng. Chúng tôi học được trong thời kỳ Covid-19 rằng có một thách thức đối với nguồn cung toàn cầu. Nhưng toàn bộ yếu tố của nền kinh tế Việt Nam không phải là chất bán dẫn.

Tôi cũng thực sự muốn nhấn mạnh tầm quan trọng của môi trường đầu tư ở Việt Nam. Bên cạnh các thành phần hấp dẫn như đất đai, ưu đãi và lao động lành nghề, một yếu tố cực kỳ quan trọng khác là khả năng tiếp cận công nghệ xanh, năng lượng xanh và sạch.

Tôi từng đến Thành phố Hồ Chí Minh vào tháng 10 năm ngoái và đến thăm một cơ sở sản xuất thiết bị y tế và hàng không. Ở công ty hoặc cơ sở mà chúng tôi đến thăm, họ có hệ thống năng lượng mặt trời trên mái nhà do họ tự thực hiện. Đó là 100% năng lượng mặt trời trên mái nhà khép kín. Vì vậy, đó là một yếu tố quan trọng đối với các nhà đầu tư ngày nay. Tất cả các công ty ngày nay đều tập trung vào ba điểm mấu chốt hoặc các mục tiêu về môi trường, xã hội và quản trị (ESG).

Đây là điều mà Hoa Kỳ cùng với nhiều đối tác khác đang chú trọng. Phần lớn trong số đó là về năng lượng sạch và đảm bảo rằng có thể tiếp cận được năng lượng sạch. Đó là điều mà chúng tôi tự hào, rằng các công ty Hoa Kỳ của chúng tôi đang dẫn đầu, nhưng họ cũng có các cam kết tại Hội nghị các bên (COP) hoặc các cam kết về năng lượng. Và chúng tôi mong muốn Việt Nam là điểm đến hấp dẫn cho những bộ phận đó.

Bà đánh giá thế nào về tiềm năng hợp tác giữa hai nước trong lĩnh vực bán dẫn, lĩnh vực được các nhà lãnh đạo đề cập đến?

Tôi chỉ có thể thêm hai điểm cụ thể nữa về chất bán dẫn. Đầu tiên, tháng trước có một thông báo rất lớn từ Amkor, đó là khoản đầu tư 1,6 tỷ USD vào tỉnh Bắc Ninh. Vì vậy, thật thú vị khi có một công ty Hoa Kỳ ở phía Bắc. Điều đó có thể tăng cường sự đóng góp của Việt Nam vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Việc đưa ra thông báo sau chuyến thăm của Tổng thống được thực hiện rất đúng lúc, nhưng đã được thực hiện trong vài năm.

Thứ hai, chúng tôi đang liên hệ chặt chẽ với các bộ xây dựng Chiến lược bán dẫn quốc gia của Việt Nam. Khi điều đó được đưa ra, sẽ định hướng cách Việt Nam nhìn nhận tương lai của mình trong lĩnh vực này. Vì vậy, chúng tôi đang tiếp tục theo dõi và cung cấp thông tin đầu vào theo yêu cầu của khu vực tư nhân từ một số phòng thí nghiệm nghiên cứu của chúng tôi, nghiên cứu và kinh nghiệm từ các chuyên gia.

Chúng tôi có tầm nhìn rất toàn diện về nền kinh tế đổi mới và tất cả các thành phần tạo nên tầm quan trọng của mối quan hệ đối tác chiến lược toàn diện. Chúng tôi cũng nhận ra rằng không gian bán dẫn rất quan trọng đối với Việt Nam và chúng tôi rất vui khi các công ty của chúng tôi có mặt ở đây và thực hiện phần việc của mình, đồng thời chúng tôi cũng có thể hợp tác cùng nhau về mặt chính sách.

Việc chuyển đổi sang nền kinh tế kỹ thuật số, bao gồm cả chất bán dẫn, quan trọng như thế nào đối với Việt Nam trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu đang chậm lại?

Việt Nam đã làm được rồi! Họ đã có cơ chế tạo điều kiện thuận lợi cho thương mại. Tôi thích đến những nơi  sẽ thanh toán bằng mã QR, bạn sẽ chuyển tiền theo cách đó.

 Một phần là có các kết nối an toàn, được kết nối, bảo mật và mạng lưới đáng tin cậy. Và đó là một phần khác trong cuộc thảo luận về quan hệ đối tác chiến lược rộng rãi về việc đảm bảo rằng khi một công dân Việt Nam hoặc người tiêu dùng Việt Nam kết nối với mạng và WiFi, mạng đó sẽ an toàn và dữ liệu của họ được bảo mật và quản lý tốt. Tôi nghĩ đó là một yếu tố thú vị của cuộc trò chuyện CSP.

Một yếu tố khác là xem xét cách chúng tôi làm việc trên những thứ như AI và 5G. Một lần nữa, chúng tôi đang có những cuộc trò chuyện đó ở cấp độ chính sách với các bên liên quan khác nhau. Với khu vực tư nhân, chúng tôi rất vui mừng khi các cuộc đối thoại và cộng tác đang diễn ra; vì đây là một phần của hệ sinh thái an toàn, rộng lớn hơn không chỉ dành cho thương mại mà còn cả truyền thông, giáo dục và chuyển đổi kỹ thuật số.

Bà Lynne Gadkowski, Tham tán Kinh tế Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Hà Nội.

Tôi sẽ quay lại chuyến thăm này ở Thành phố Hồ Chí Minh- nơi mà các nhà máy đang tăng trưởng 50% mỗi năm, nhưng lực lượng lao động chỉ tăng thêm 15%. Vì vậy nhu cầu và lực lượng lao động của Việt Nam vẫn đang tăng lên. Song, có rất nhiều thứ được tự động hóa. Và điều đó sẽ chỉ thay đổi cùng một lúc. Vì thế tôi bị ấn tượng bởi thực tế là những điều này đang xảy ra.

Về mặt đa dạng hóa, cũng như chất bán dẫn, một lần nữa, có rất nhiều cách mà Việt Nam có thể tham gia vào nền kinh tế đổi mới, và các bạn đang làm điều đó.

Và cuối cùng là nguồn nhân tài. Việt Nam nhận thấy nhu cầu cần thêm kỹ sư của mình. Đó là một khu vực tăng trưởng. Đây là điều mà Việt Nam rất ý thức. Và đây là nơi Hoa Kỳ hy vọng có thể hợp tác với nhiều sáng kiến ​​khác nhau về giáo dục khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM), cũng như hợp tác giáo dục đại học. Đó là một phần của hệ sinh thái nền kinh tế đổi mới và kỹ thuật số rộng lớn hơn mà Việt Nam đang thúc đẩy và chúng tôi cũng rất vui khi được hợp tác với họ.

Việt Nam đã thành lập Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Quốc gia [NIC) vào năm 2019 và năm nay đã khánh thành NIC tại Khu công nghệ cao Hòa Lạc. Liệu những nỗ lực này của Chính phủ Việt Nam có đủ để hỗ trợ Đổi mới trong nước?

Việt Nam và Hoa Kỳ vẫn đang thảo luận về cách thúc đẩy hợp tác và giáo dục STEM. Tôi cũng đề cập đến việc đào tạo tiếng Anh cho các chuyên gia cấp trung và kỹ thuật. Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) đang làm việc với Bộ Công Thương, Bộ Kế hoạch và Đầu tư về chính sách kinh tế số.

Tầm quan trọng của thực hành lao động là một yếu tố của chuỗi cung ứng sạch. Và Việt Nam và Hoa Kỳ có đối thoại lao động song phương, trong đó Bộ lao động của cả hai nước có cuộc đối thoại thường niên về thực tiễn lao động. Điều này rất quan trọng khi các công ty hướng đến một thị trường toàn cầu rất cạnh tranh, nơi các tiêu chuẩn lao động chất lượng được thực hiện và thực thi.

Bà từng đề cập đến lực lượng lao động như một thành phần quan trọng của nền kinh tế kỹ thuật số. Bà đánh giá thế nào về khả năng của Việt Nam trong lĩnh vực này và chúng ta có thể cải thiện điều gì?

Tầm nhìn của Chính phủ Việt Nam rất vững chắc, có nhiều ý chí và cam kết, điều này cực kỳ quan trọng.

Bây giờ vấn đề là duy trì động lực, đó là tín hiệu tuyệt vời cho sự khởi đầu của một chương mới. Chúng tôi đang tập trung vào việc làm thế nào để duy trì cam kết.

Đó là về việc gieo hạt giống, có mảnh đất màu mỡ để gieo hạt giống và nuôi dưỡng lớn lên. Vì vậy chúng tôi cam kết thực hiện điều đó.

Ngoài ra, cũng cần đảm bảo môi trường đầu tư. Trong ngành bán dẫn cạnh tranh, nhiều thị trường khác có cửa hàng tổng hợp cho các loại hình đầu tư chiến lược và đầu tư ưu tiên khác nhau. Vì vậy, chúng tôi hy vọng rằng đây là một phần trong tầm nhìn của NIC và một số khoản đầu tư chất lượng cao tại Việt Nam.

Nhìn chung, vị thế của Việt Nam trong lĩnh vực này rất mạnh và định hướng từ trên xuống rất rõ ràng. Đó là vấn đề thực thi và điểm cuối cùng là đảm bảo rằng điều đó không chỉ dành riêng cho những nơi đã có sự tập trung khá lớn về hoạt động kinh tế.

Cảm ơn bà đã dành thời gian quý báo để chia sẻ!

Tú Anh; KBHnTmKT