Ngành thép toàn cầu đang trải qua cuộc khủng hoảng nghiêm trọng nhất kể từ khủng hoảng tài chính năm 2009 - đây là kết luận được đưa ra tại phiên họp lần thứ 98 của Ủy ban Thép thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), diễn ra trong hai ngày 4–5/11 tại Paris, theo công ty tư vấn GMK Center.

Theo hai Phó Chủ tịch Ủy ban, bà Cheryl Groneweg và ông Lieven Top, tình trạng dư thừa công suất thép toàn cầu đang gia tăng với tốc độ nhanh nhất trong 15 năm qua và có thể vượt 680 triệu tấn vào cuối năm 2025.

Tổng công suất sản xuất thép toàn cầu dự kiến đạt 2,55 tỷ tấn, và có thể lập kỷ lục 2,66 tỷ tấn vào năm 2028. Các khu vực đóng góp chính cho tăng trưởng công suất là châu Á, đặc biệt là Ấn Độ, các nước ASEAN và Trung Đông.

Một trong những vấn đề đáng lo ngại nhất là lượng thép xuất khẩu  của Trung Quốc tăng vọt, tăng thêm 10% so với cùng kỳ trong nửa đầu năm 2025, sau khi đạt mức kỷ lục 118 triệu tấn vào năm 2024.

Các doanh nghiệp Trung Quốc, đặc biệt là doanh nghiệp nhà nước, vẫn tiếp tục mở rộng thay vì cắt giảm công suất dư thừa, bao gồm cả đầu tư xây dựng nhà máy ở ASEAN và châu Phi. Điều này đã đẩy giá thép  giảm mạnh và gây sức ép lên các nhà sản xuất tại các nền kinh tế thị trường.

Các đại biểu nhấn mạnh rằng chính sách phi thị trường và các khoản trợ cấp - như ưu đãi năng lượng, miễn thuế, cho vay nhà nước và ưu thế dành cho doanh nghiệp nhà nước - đang bóp méo cạnh tranh và làm nản lòng đầu tư tư nhân.

Những biện pháp này đặc biệt phổ biến ở Trung Quốc, khu vực MENA (Trung Đông và Bắc Phi -  Middle East and North Africa) và Đông Nam Á.

Cuộc khủng hoảng dư cung cũng đang cản trở tiến trình khử carbon trong ngành thép. Khoảng 19% các dự án giảm phát thải dự kiến triển khai đến năm 2027 đã bị đình hoãn, làm suy yếu kết quả tài chính của doanh nghiệp và làm chậm việc ứng dụng công nghệ mới.

Các đại biểu bày tỏ sự ủng hộ đối với sáng kiến Diễn đàn Toàn cầu về Công suất Dư thừa Thép (GFSEC) trong việc xây dựng một thỏa thuận khung chung vào tháng 6/2026 nhằm ứng phó với khủng hoảng và tăng cường hiệu quả của các biện pháp thương mại.

Theo báo cáo trước đó của GMK Center, sản lượng thép toàn cầu năm 2024 giảm 0,9% so với năm 2023, xuống còn 1,8 tỷ tấn. Riêng tháng 12/2024, sản lượng đạt 144,5 triệu tấn, tăng 5,6% so với cùng kỳ năm trước, nhưng giảm 1,6% so với tháng trước đó.

VNB