Theo số liệu mới nhất của Cục Phát triển Thị trường và Doanh nghiệp, Bộ Khoa học và Công nghệ, Việt Nam có hơn 3.800 công ty khởi nghiệp , trong đó có 11 công ty có giá trị hơn 100 triệu USD- đại diện là Tiki và Topica Edtech.

Có ba kỳ lân (công ty được định giá trên 1 tỷ USD) là VNG, VNLife và MoMo. Khoảng 208 quỹ đầu tư mạo hiểm (VC) đang hoạt động và đầu tư vào các công ty khởi nghiệp tại Việt Nam, trong đó có 40 quỹ VC địa phương. Việt Nam đứng thứ ba ở Đông Nam Á về số lượng giao dịch khởi nghiệp, sau Indonesia và Singapore.

Thế nhưng, các kỳ lân Việt Nam hiện đang chịu ảnh hưởng của mùa đông tài trợ, tình trạng sa thải hàng loạt và bất ổn kinh tế toàn cầu.

Theo báo cáo tài chính năm 2023, VNG báo lỗ ròng 756 tỷ đồng (29,7 triệu USD) vào năm ngoái, trong đó cổ đông công ty mẹ lỗ 21,3 triệu USD. VNG lỗ 3 năm liên tiếp Mặc dù khoản lỗ này được thu hẹp đáng kể so với năm 2022 nhưng VNG không đạt được mục tiêu giảm lỗ ròng xuống 14,8 triệu USD.

Đầu năm 2024, VNG đã rút hồ sơ xin chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng tại Mỹ. Công ty đã quyết định không tiến hành chào bán vào thời điểm này và dự định sẽ nộp hồ sơ đăng ký mới trong thời gian tới.

“Tôi muốn VNG niêm yết ở vị thế vững chắc và có cơ hội tăng giá tốt sau IPO. Bất chấp môi trường vĩ mô đầy thách thức vào năm 2023, tất cả hoạt động kinh doanh của chúng tôi đều đang phát triển tốt và chúng tôi đang nhìn thấy những cơ hội lớn trong nỗ lực toàn cầu và AI của mình. Tôi có niềm tin mạnh mẽ rằng chúng tôi sẽ có thể quay trở lại thị trường trong thời gian rất gần”, ông Lê Hồng Minh, Tổng Giám đốc VNG cho biết.

Trong khi đó, MoMo đã vượt mức định giá 2 tỷ USD sau khi huy động được khoảng 200 triệu USD trong vòng gây quỹ Series E vào năm 2021. Ví điện tử không ngừng mở rộng thị trường và thu hút khách hàng. Đồng thời, MoMo mua lại hàng loạt công ty khởi nghiệp và công ty chứng khoán.

Hiện MoMo có hơn 31 triệu người dùng và trở thành nền tảng siêu ứng dụng với 200 dịch vụ trên nhiều lĩnh vực, bao gồm tài chính tiêu dùng, bảo hiểm, giải trí, thương mại điện tử, thực phẩm và đồ uống.

Khoảng 71,24% vốn điều lệ của MoMo thuộc sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài. Tuy nhiên, hiện chưa có quá nhiều thông tin về tình hình kinh doanh của MoMo. Năm 2021, MoMo báo lỗ 34,6 triệu USD.

Các kỳ lân toàn cầu có mặt ở Việt Nam cũng trải qua giai đoạn khó khăn. XanhSM cho tăng cường hiện diện tại thị trường gọi xe Việt Nam, nhanh chóng giành lấy thị phần từ Grab và Gojek.

Trong khi đó, Tiktok Shop đang sẵn sàng vượt mặt cả Shopee và Lazada trên thị trường thương mại điện tử Việt Nam. Giữa bối cảnh cạnh tranh khốc liệt, 3 kỳ lân toàn cầu Zoomcar, Atome và Beamin đã rút khỏi thị trường Việt Nam vì nhiều lý do.

“Làm thế nào để các công ty khởi nghiệp tồn tại?” CEO Lê Hồng Minh đặt ra câu hỏi này cho nhân viên VNG.

“Mỗi ngày sinh nhật, chúng ta đều nhắc nhở bản thân rằng mình may mắn biết bao khi được sống thêm một năm nữa. Tôi nghĩ thành công là khả năng tồn tại và kiên định với mục tiêu của mình”, ông nói tại Diễn đàn Đổi mới Việt Nam. “Để tồn tại, bài học đầu tiên của VNG là tìm kiếm những công nghệ mới để theo kịp và khai thác chúng. Bài học thứ hai là các công ty khởi nghiệp nên xây dựng những mục tiêu đơn giản và khả thi. Bài học thứ ba là các công ty khởi nghiệp sẵn sàng chấp nhận rủi ro.”

Ông Trần Anh Tùng, Giám đốc điều hành VIC Partners cho biết: “Rào cản lớn nhất đối với các startup Việt năm 2024 là dòng tiền. Mặc dù có đội ngũ giàu kinh nghiệm và tận tâm với các sản phẩm chất lượng cao, các công ty khởi nghiệp vẫn phải đối mặt với những thách thức trong việc mở rộng quy mô kinh doanh trong bối cảnh thị trường thiếu vốn tài trợ.”

“Các startup Việt cũng gặp rào cản về kỳ vọng của nhà đầu tư. Nhà đầu tư nước ngoài đặt kỳ vọng cao vào thương vụ niêm yết cổ phiếu của các doanh nghiệp hàng đầu như VinFast, VNG, Momo, Golden Gate, VNLife. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, hầu hết các công ty này vẫn chưa đáp ứng được kỳ vọng của nhà đầu tư. Mới đây nhất, VNG đã rút hồ sơ xin IPO tại Mỹ. Tính đến thời điểm hiện tại, thị trường Việt Nam vẫn chưa ghi nhận thương vụ thoái vốn lớn nào của một công ty công nghệ lên sàn chứng khoán, điều này cũng gây lo ngại cho nhà đầu tư”, ông nói.

Theo ông Louis Nguyễn, Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Công ty Quản lý Tài sản Sài Gòn, năm 2024 sẽ là một năm đầy thách thức đối với các công ty khởi nghiệp trong bối cảnh kinh tế toàn cầu ảm đạm. Vì vậy, các công ty khởi nghiệp không thể duy trì mức định giá cao.

Tuy nhiên, giai đoạn khó khăn này chính là cơ hội để những startup xuất sắc phát triển mạnh mẽ, trong khi những công ty yếu kém sẽ biến mất nếu không có sự chuẩn bị để vượt qua cơn bão. Các nhà đầu tư thông minh tiếp tục săn lùng những giao dịch tốt trong giai đoạn đầy thử thách khi họ có một số lĩnh vực đòn bẩy, bao gồm cả tiền mặt, trong khi định giá của các công ty khởi nghiệp trở nên hợp lý hơn.

“Giai đoạn này, các startup có cơ hội tái cơ cấu doanh nghiệp theo hướng linh hoạt và hiệu quả. Họ cũng có thể tập trung vào việc xây dựng năng lực, hình thành liên minh với các đối tác chiến lược và đẩy mạnh hoạt động mua bán và sáp nhập. Bất chấp thách thức, các công ty khởi nghiệp có công nghệ độc quyền và lượng khách hàng lớn vẫn hấp dẫn các nhà đầu tư”, ông nói thêm.

KTTbđtbđt