Khi nhu cầu về kim loại như nickel, lithium, đồng và
coban dự kiến tăng mạnh trong những thập kỷ tới để đáp ứng sự gia tăng nhu cầu
cho xe điện và lưu trữ năng lượng, ý tưởng này sẽ giúp một số quốc gia giàu tài
nguyên tận dụng được lợi thế cũng như kiểm soát một phần thị trường.
“Tôi thấy được lợi ích của việc tạo ra OPEC để quản lý
việc điều hành thương mại dầu mỏ nhằm đảm bảo khả năng dự đoán cho các nhà đầu
tư và người tiêu dùng”, Bộ trưởng Đầu tư Indonesia Bahlil Lahadalia nói với
Finalcial Times trong một cuộc phỏng vấn mới đây.
“Indonesia đang nghiên cứu khả năng tạo ra một cơ cấu
quản trị tương tự đối với các khoáng sản mà chúng tôi có, gồm nickel, coban và
mangan”, ông nói thêm.
Tuy nhiên, Indonesia vẫn chưa liên hệ với các nước sản
xuất nickel khác để thảo luận về ý tưởng trên, đồng thời cho biết họ vẫn đang
nghiên cứu cơ cấu quản trị của một liên minh trong tương lai mà đất nước này có
thể đề xuất với các nhà sản xuất khác, theo Bộ trưởng Lahadalia.
Tuy nhiên, việc tạo ra một tổ chức giống OPEC cho cái
gọi là “kim loại chuyển dịch năng lượng” không dễ để thực hiện. Không giống nguồn
dầu mỏ của các nhà sản xuất OPEC, hoạt động khai thác tại Indonesia và các nhà
sản xuất nickel khác được kiểm soát bởi nhiều công ty tư nhân hoặc các công ty
Trung Quốc.
5 quốc gia khai thác nickel lớn nhất thế
giới theo sản lượng (triệu tấn)
Hơn nữa, các quốc gia sản xuất và nắm giữ trữ lượng
nickel lớn không có nhiều sự tương đồng về chính trị, điều kiện thị trường để
hình thành một liên minh. Ngoài Indonesia, các nhà sản xuất nickel lớn gồm Nga,
Canada, Úc, Mỹ. Trong đó, Mỹ không có trữ lượng lớn nếu so với với Indonesia,
Philippines, Nga hoặc Úc.
Theo Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ, Indonesia và Úc có
trữ lượng nickel lớn nhất thế giới, với khoảng 21 triệu tấn mỗi nước. Tuy
nhiên, trong khi Indonesia là nhà sản xuất nickel lớn nhất thì các nước xếp sau
lại là Philippines và Nga chứ không phải Úc. Trong đó, Nga lại chiếm đến gần
20% nguồn cung cấp nickel loại 1 trên toàn cầu. Đây là loại nickel cần thiết
cho sản xuất pin, theo IEA.
Nickel chủ yếu được tìm thấy trong 2 loại trầm tích –
sunfua và đá ong. Các mỏ sunfua – chủ yếu nằm ở Nga, Canada và Úc – thường chứa
nickel cao cấp hơn, dễ được chế biến thành nickel cấp 1 cho sản xuất pin.
Indonesia, Philippines, trong khi đó sở hữu nhiều mỏ
đá ong chứa nickel, loại nickel chất lượng thấp hơn và cần thêm nhiều công đoạn
xử lý trước khi có thể sản xuất pin, IEA cho biết trong một báo cáo hồi tháng
7/2022.
“Mặc dù Indonesia sản xuất khoảng 40% tổng lượng
nickel nhưng số này hiện được sử dụng rất ít trong chuỗi cung ứng pin. Nhà cung
cấp nickel loại 1 lớn nhất hiện nay là Nga, Canada và Úc”, theo IEA.
Indonesia đặt mục tiêu phát triển ngành công nghiệp
nickel và cấm xuất khẩu quặng nickel vào năm 2020. Động thái này khiến EU khiếu
nại lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) chống lại quyết định của Indonesia cấm
xuất khẩu nguyên liệu thô được sử dụng trong sản xuất thép không gỉ.
Lệnh cấm này cũng đã thúc đẩy các công ty Trung Quốc đầu
tư vào chuỗi cung ứng nickel của Indonesia. Các công ty này đã cam kết đầu tư
khoảng 30 tỷ USD, trong đó các khoản đầu tư của Tsingshan vào khu công nghiệp
Morowali và Vịnh Weda là ví dụ tiêu biểu.
Không giống các nhà sản xuất OPEC, những công ty sản
xuất nickel lớn nhất ở Indonesia như Tsingshan của Trung Quốc hay Vale của
Brazil không thuộc sở hữu nhà nước. Đó là chưa kể đến việc khai thác nickel
cũng như kim loại sản xuất pin hiện vấp phải không ít sự phản đối vì các yếu tố
liên quan đến môi trường.
Hồi tháng 7, hàng chục tổ chức môi trường tại Mỹ và
Indonesia từng gửi thư ngỏ tới Elon Musk và cổ đông của Tesla, thúc giục họ “chấm
dứt kế hoạch đầu tư của Tesla vào ngành công nghiệp nickel của Indonesia” do nó
có thể tàn phá môi trường và cuộc sống của người Indonesia.
Theo cafef.vn