Khi Luật sư Agosto Bodo nhận công việc tại văn phòng Budapest của một công ty luật Trung Quốc vào năm ngoái, anh bất ngờ trở thành nhân chứng trực tiếp của làn sóng đầu tư bùng nổ do Trung Quốc thúc đẩy.

Công ty luật Yingke - 1 tên tuổi lớn trong lĩnh vực luật doanh nghiệp tại Trung Quốc, đã mở văn phòng tại Budapest nhằm hỗ trợ các công ty Trung Quốc đang rục rịch mở nhà máy ở Hungary. Công việc kinh doanh tại đây nhanh chóng trở nên sôi động.

“Chúng tôi giúp khách hàng tuyển lao động, tìm văn phòng - cung cấp trọn gói dịch vụ để vượt qua rào cản ngôn ngữ và văn hóa,” Bodo chia sẻ.

Với Bodo, người khởi đầu là thực tập sinh rồi trở thành trợ lý giám đốc, đây là trải nghiệm mở mang tầm mắt. Anh nhanh chóng phải làm quen với cách làm việc mới - mà theo anh, thường gắn liền với những bữa tiệc rượu cùng lãnh đạo Trung Quốc.

“Tôi cố gắng uống điều độ,” Bodo cười. “Khách hàng Trung Quốc khác với khách châu Âu – họ muốn hiểu rõ con người bạn hơn, không chỉ công việc.”

Khi rời công ty để theo học thạc sĩ vào cuối năm 2024, văn phòng Yingke tại Budapest đã ký kết với 10 khách hàng – gồm cả công ty mới lẫn các khách hàng cũ muốn mở rộng sang Hungary.

Vì sao Hungary trở thành  điểm đến số một của các nhà đầu tư Trung Quốc tại châu Âu ?

Trong vài năm qua, Hungary đã vươn lên trở thành điểm đến hàng đầu cho dòng vốn đầu tư Trung Quốc tại châu Âu, vượt mặt cả những nền kinh tế lớn nhất khu vực.

Theo một báo cáo chung của Viện Nghiên cứu Trung Quốc Mercator và nhóm Rhodium Group, hơn 30% tổng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI của Trung Quốc vào châu Âu trong năm ngoái tương đương 3,1 tỷ euro - đã đổ vào Hungary, nhiều hơn cả 3 quốc gia gồm Pháp, Đức và Anh cộng lại.

Phần lớn đầu tư này tập trung vào lĩnh vực pin và xe điện (EV), khi các công ty Trung Quốc tìm cách đặt nhà máy tại châu Âu để né thuế và tiếp cận thị trường.

Trong 5 dự án đầu tư lớn nhất của Trung Quốc tại châu Âu năm qua, có đến 4 dự án thuộc lĩnh vực pin hoặc xe điện đều đặt tại Hungary.

Tập đoàn xe điện BYD đang dẫn đầu xu hướng này, khi vừa khai trương trụ sở châu Âu tại Budapest và dự kiến tung ra những chiếc xe điện “made in Hungary” đầu tiên từ nhà máy thứ hai tại đây vào cuối năm nay.

Các công ty Trung Quốc cho biết sự thân thiện của chính phủ Hungary với Bắc Kinh là một yếu tố, nhưng điều then chốt vẫn là chính sách ưu đãi đầu tư, chi phí lao động cạnh tranh và hạ tầng phát triển.

“Mọi công ty đều ưu tiên lợi nhuận. Chính sách công nghiệp và đầu tư tại địa phương là yếu tố hàng đầu,” một đại diện cộng đồng doanh nghiệp Trung Quốc tại châu Âu chia sẻ.

Mức lương tại Hungary chỉ bằng 1/3 mức trung bình 39 euro/giờ của Đức, nhưng khác với nhiều nước Đông Âu khác, Hungary có hạ tầng tương đối tốt và chính sách ổn định.

“Hungary có cơ sở sản xuất ô tô mạnh nhờ hợp tác lâu năm với ngành công nghiệp Đức - đây là nền tảng vững chắc cho các công ty EV Trung Quốc.”

Ngoài ra, Hungary cũng hào phóng trong các gói trợ cấp đầu tư. Ví dụ, tập đoàn sản xuất pin lớn nhất thế giới CATL đầu tư 7,3 tỷ euro để xây dựng nhà máy thứ hai tại Hungary, và nhận lại khoảng 800 triệu euro dưới dạng miễn giảm thuế và trợ cấp trực tiếp từ chính phủ, theo công ty luật Forgó, Damjanovic & Partners.

Dù CATL phủ nhận việc nhận trợ cấp "dưới bất kỳ hình thức nào", họ thừa nhận yếu tố hỗ trợ từ nhà nước là một phần trong quá trình ra quyết định.

Tập đoàn EVE Energy của Trung Quốc cũng nhận 37 triệu euro trợ cấp khi đầu tư xây dựng nhà máy pin tại Hungary vào năm 2023.

Sự thân thiện của chính phủ Hungary

Tình hữu hảo giữa Hungary và Trung Quốc đã phát triển mạnh kể từ khi Thủ tướng Viktor Orban đưa nước này tham gia sáng kiến “Vành đai – Con đường” của Trung Quốc vào năm 2015.

Giữa lúc EU ngày càng có lập trường cứng rắn với Trung Quốc, Hungary lại thường xuyên đứng ra bảo vệ Bắc Kinh – từ việc trở thành quốc gia EU đầu tiên sử dụng vắc xin Trung Quốc trong đại dịch, đến việc ngăn chặn các chỉ trích EU về Hồng Kông hay nhân quyền tại Tân Cương.

Sự lựa chọn con đường đối lập với đa số châu Âu khiến Hungary bị chỉ trích gay gắt từ Brussels, vốn đã đóng băng các khoản viện trợ Covid và gây sức ép với Orban vì các chính sách trong nước và mối quan hệ với Nga và Trung Quốc.

Theo giới phân tích, để bù đắp cho quan hệ ngày càng rạn nứt với EU, Hungary cần thiết dựa vào dòng vốn từ Trung Quốc.

“Orban đã chọn con đường khiến Brussels khó chịu, nên ông ấy cần dòng vốn FDI này” nhà nghiên cứu Sacha Courtial từ Viện Jacques Delors tại Paris nhận định.

Trùng hợp là năm 2022 cũng chính là thời điểm các doanh nghiệp Trung Quốc mạnh tay mở rộng ra nước ngoài, do chính sách Zero-Covid bóp nghẹt tăng trưởng nội địa và bảo hộ gia tăng ở châu Âu.

Đầu tư Trung Quốc - Xu hướng không thể đảo ngược?

Theo dữ liệu, vốn FDI Trung Quốc vào Hungary năm 2022 tăng vọt lên 1,5 tỷ euro – so với mức trung bình chỉ 89 triệu euro mỗi năm trong giai đoạn 2012–2021.

Đến cuối năm 2022, hơn 80 công ty Trung Quốc đã đầu tư vào Hungary, từ các tập đoàn xe điện, linh kiện ô tô đến công ty viễn thông, theo Bộ Thương mại Trung Quốc.

McKinsey nhận định rằng làn sóng đầu tư ra nước ngoài của Trung Quốc là 1 “xu hướng không thể đảo ngược”. Và Hungary sẽ không chỉ là nơi đặt đại dự án, mà sẽ trở thành nơi tập trung của chuỗi cung ứng hoàn chỉnh.

Fang Dongkui - Tổng thư ký Phòng Thương mại Trung Quốc tại EU, cho biết: “Các công ty Trung Quốc đang xây dựng nền tảng tại Hungary. Khi các ông lớn đã vào rồi, bước tiếp theo là hoàn thiện chuỗi cung ứng.”

Một chủ doanh nghiệp linh kiện xe điện tại Trung Quốc nói rằng ông đang cân nhắc mở nhà máy tại Hungary do thị trường tiềm năng rất lớn : “Tôi sẽ xem xét kỹ thị trường linh kiện xe tại Hungary trước khi đưa ra quyết định cuối cùng.”

Không phải ai cũng hoan nghênh làn sóng Trung Quốc

Tuy nhiên, sự hiện diện ngày càng tăng của Trung Quốc cũng gây ra những sự tranh cãi nhất định.

Năm 2021, Đại học Phúc Đán (Trung Quốc) công bố kế hoạch mở cơ sở tại Budapest – dự án đại học Trung Quốc đầu tiên tại châu Âu. Nhưng đến nay, công trình vẫn dậm chân tại chỗ, vấp phải làn sóng phản đối mạnh mẽ từ các đảng đối lập và chính quyền thành phố Budapest.

Cuộc tổng tuyển cử tiếp theo của Hungary sẽ diễn ra vào mùa xuân năm 2026 tới đây. Hiện tại, Thủ tướng Orban đang đối mặt với thách thức mạnh mẽ từ đảng đối lập Tisza. Đảng này không có lập trường thân thiện với FDI Trung Quốc.

Ông Peter Magyar, lãnh đạo đảng Tisza đã lên tiếng phản đối việc phụ thuộc vào FDI Trung Quốc trong một cuộc phỏng vấn với Reuters hồi đầu năm nay.

Luật sư Agosto Bodo cho biết các khách hàng người Trung Quốc của công ty anh đang lo ngại về những thay đổi có thể xảy ra trong chính phủ, liệu chúng có ảnh hưởng đến các khoản đầu tư của họ hay không.

“Họ lo ngại không biết liệu chính quyền kế tiếp của Hungary có chính sách thân thiện với doanh nghiệp Trung Quốc hay không’’, anh Bodo cho biết.

Theo SCMP