Với sự kiện khí hậu quan trọng nhất thế giới, Hội nghị Khí hậu Liên hợp quốc, khai mạc vào Chủ nhật, các nhà lãnh đạo ngành dự kiến sẽ gia tăng tham vọng về vai trò của thời trang trong việc giải quyết biến đổi khí hậu.

Đối với thời trang, các thương hiệu sẽ cần phải vượt ra ngoài các cam kết chung về tính trung hòa carbon, đặc biệt là theo phân tích Stand.earth mới được công bố hôm nay tuyên bố rằng không có thương hiệu lớn nào được đánh giá là gần đạt được mức dưới 1,5 ° C, mục tiêu mà các nhà khoa học cho là cần thiết.

Báo cáo là dấu hiệu mới nhất cho thấy thời trang đang phải đối mặt với áp lực ngày càng tăng nhằm thể hiện sự sẵn sàng vượt ra khỏi các bước để tiến đến bền vững dễ dàng nhất, chẳng hạn như giảm sử dụng năng lượng trong các cửa hàng và thực hiện các bước cải cách chuỗi cung ứng.

“Đó là tất cả về việc thiết lập tham vọng cao hơn. Điều đó áp dụng cho hàng may mặc cũng như mọi lĩnh vực khác, ”Cynthia Cummis, giám đốc giảm nhẹ khí hậu của khu vực tư nhân tại Trung tâm Kinh doanh của Viện Tài nguyên Thế giới và là người đứng đầu sáng kiến Mục tiêu dựa trên Khoa học cho biết . “Các cam kết ròng bằng không là rất tốt và mọi người nên có chúng, nhưng chúng sẽ vô nghĩa nếu không có các cam kết ngắn hạn”.

Khi các nhà lãnh đạo thế giới đến Glasgow để xây dựng con đường tiến lên cho hành tinh, thời trang có kế hoạch trở thành một phần của hành động. Hiến chương thời trang về hành động vì khí hậu, được hình thành vào năm 2018 để hỗ trợ các mục tiêu của Thỏa thuận Paris, dự kiến sẽ đưa ra một cam kết mới hoặc cập nhật và các thương hiệu cũng như nhà thiết kế bao gồm Stella McCartney sẽ có mặt.

Tuy nhiên, lĩnh vực này sẽ cần chứng minh rằng họ đã sẵn sàng thực hiện tham vọng dài hạn của mình bằng cách đặt ra các bước cụ thể cho ngắn hạn - điều mà các nhà phê bình cho rằng vẫn chưa xảy ra. Các chuyên gia hy vọng, rằng thời trang cũng sẽ dành thời gian cho hội nghị để thuyết phục các nhà hoạch định chính sách đẩy mạnh tham vọng của họ, vốn đang còn thiếu hụt; ngay cả những cam kết quốc gia mới nhất cũng chỉ là một phần nhỏ so với những gì cần thiết, ước tính đạt được một phần bảy lượng khí thải cắt giảm cần thiết, theo một báo cáo của Liên Hợp Quốc công bố hôm thứ Ba.

Muhannad Malas, nhà vận động khí hậu cấp cao của Stand.earth, cho biết: “Rõ ràng là thị trường sẽ không tự giải quyết các vấn đề phát thải của ngành, cũng như các lĩnh vực khác. Những gì các công ty cần làm là vận động cho các chính sách phù hợp sẽ cho phép họ và các đối tác sản xuất của họ có thể cắt giảm đáng kể lượng khí thải. Hiện tại chúng tôi đang thấy rất ít thương hiệu hành động. ”

Xem xét khí thái ở các nước đang gia công sản xuất

Phần lớn quần áo làm ảnh hưởng đến môi trường đều xảy ra trong chuỗi cung ứng, từ sản xuất nguyên liệu thô đến sản xuất hàng may mặc. Chỉ riêng lựa chọn vật liệu của một thương hiệu, đã chịu trách nhiệm cho hơn một nửa tổng lượng khí thải đưa ra môi trường .

Giảm phát thải chuỗi cung ứng đòi hỏi các thương hiệu phải làm việc với các nhà cung cấp của họ bằng cách thực hiện các bước như đầu tư vào năng lượng tái tạo và cải tiến thiết bị xử lý nước thải. Đây là một nhiệm vụ khó khăn vì chuỗi cung ứng của thời trang rất dài và phức tạp, và thường các thương hiệu thậm chí không biết nhà cung cấp của họ là ai.

Tuy nhiên, trở ngại lớn nhất cho đến nay là vấn đề tài chính. Hầu hết các thương hiệu làm việc với vô số nhà máy và những nhà máy đó cung cấp cho nhiều thương hiệu đồng thời. Điều đó có nghĩa là các thương hiệu thường thiếu động lực để trả tiền cho các nhà máy thực hiện cải tiến. Họ không muốn bỏ chi phí ra để mang lại lợi ích cho các thương hiệu khác và điều đó sẽ liên quan đến các khoản thanh toán cho nhiều nhà máy khác nhau.

Trong khi đó, các nhà cung cấp có rất ít động lực để đầu tư vào các lĩnh vực phát triển như năng lượng sạch; bởi vì theo họ, các thương hiệu không sẵn sàng tăng phí đặt đơn hàng nhiều hơn từ một nhà máy bền vững hơn. Các nhà cung cấp thường hoạt động với tỷ suất lợi nhuận thấp đến mức họ không đủ khả năng trang trải các chi phí trả trước mà không có hỗ trợ tài chính hoặc khả năng tính giá cao hơn.

Đó là nơi các nhà hoạch định chính sách phải vào cuộc. Nếu các mục tiêu phát thải được đưa vào quy định của các quốc gia; nếu các chính phủ chọn trợ cấp cho việc mở rộng công suất năng lượng tái tạo; nếu các giới hạn được đặt ra đối với các nhà máy than, các thương hiệu và nhà cung cấp giống nhau sẽ cần phải đưa ra các lựa chọn mà ngay bây giờ được xem là tùy chọn và như một sự đánh đổi tài chính.

“Các quốc gia nơi hầu hết gia công sản xuất hàng may mặc đều là nơi có phần lớn lượng khí thải; và là nơi họ cần theo dõi các phát triển chính sách, ”Cummis nói. Nếu các quốc gia đó đặt ra các mục tiêu đầy tham vọng hơn, họ có nhiều khả năng thực hiện các chính sách thúc đẩy các công ty giảm lượng khí thải trong chuỗi cung ứng của họ”.

Malas nói, rằng thời trang cần vượt ra ngoài việc theo dõi các phát triển chính sách. Các thương hiệu có trách nhiệm không chỉ nói rằng họ muốn giảm lượng khí thải mà còn phải tham gia với các chính phủ để tháo gỡ những trở ngại trên con đường biến điều đó thành hiện thực.

Malas chia sẻ: “Theo dõi những gì đang xảy ra ở các quốc gia trong chuỗi cung ứng là điều quan trọng, nhưng tôi muốn nói rằng, sẽ tiến thêm một bước nữa về việc tương tác với các nhà hoạch định chính sách. Chính phủ các quốc gia đặt nhà máy gia công sản xuất cần phải thúc đẩy sự chuyển đổi nhanh chóng sang năng lượng tái tạo và loại bỏ than khỏi mạng lưới năng lượng, nếu không họ sẽ cần phải xem xét lại cách có thể cần thay đổi chuỗi cung ứng của mình để đạt được các mục tiêu. ”

Đã có một số trường hợp điều đó xảy ra. Ví dụ, trong một lá thư gửi Bộ trưởng Kinh tế Campuchia vào tháng 8 năm 2020, các thương hiệu bao gồm Adidas, Nike và Gap bày tỏ lo ngại về kế hoạch xây dựng các nhà máy than mới của nước này , cảnh báo rằng họ có thể rút hoạt động kinh doanh khỏi đất nước nếu các nhà máy than tiếp tục hoạt động; vì chúng sẽ mâu thuẫn với các mục tiêu bền vững của riêng họ.

 Vài tháng sau, một tập đoàn các thương hiệu thời trang bao gồm Mulberry, H&M, Nike và Target, đã viết thư cho Thủ tướng Việt Nam kêu gọi Việt Nam ban hành chương trình thu mua năng lượng tái tạo. Đó là kiểu tham gia mà Malas muốn thấy nhiều hơn, trong chuỗi cung ứng nói chung - và trong COP nói riêng.

Khí thải qua đường vận tải biển

Vốn từ lâu đã bị gạt bỏ trong vấn đề biến đổi khí hậu, nhưng lĩnh vực vận tải biển đang thu hút sự chú ý từ các cơ quan quản lý và những người ủng hộ, và rất hy vọng điều này sẽ được đưa vào các cuộc thảo luận tại COP26 về giao thông vận tải.

Theo nhóm chiến dịch vận tải sạch T&E, vận tải biển chiếm gần 3% lượng phát thải khí nhà kính toàn cầu hiện nay, nhưng nếu không có sự thay đổi về cách thức hoạt động, con số đó có thể tăng lên 17% vào năm 2050 .

Và là một trong những ngành lớn nhất, tính theo khối lượng, vận chuyển hàng hóa bằng đường biển và đường hàng không, thời trang cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự thay đổi trong ô nhiễm đường hàng hải. Malas nói: “Là một khách hàng lớn, họ có rất nhiều quyền lực để có thể đặt ra các kỳ vọng và làm việc với các công ty đó để tiến tới các tàu không phát thải”.

Một số công ty đã bắt đầu làm điều đó. Vào tháng 8, thương hiệu thiết bị ngoài trời Mammut của Thụy Sĩ đã cam kết chuyển đổi sang tàu vận chuyển không phát thải vào năm 2030, một động thái được các nhóm môi trường hoan nghênh vì đã thiết lập một bước tiến mới cho ngành. Và tuần trước, Inditex, Patagonia, Amazon, Brooks Running và những người khác đã công bố nỗ lực hợp tác nhằm loại bỏ hoạt động vận chuyển hàng hải và hướng tới mục tiêu các tàu không phát thải vào năm 2040 .

Những người ủng hộ cũng muốn thấy nhiều nỗ lực hơn từ thế giới thời trang để giải quyết các vấn đề bị bỏ qua khác. Đối với Malas, chất liệu quần áo; đặc biệt là polyester có nguồn  gốc từ dầu mỏ  là yếu tố then chốt. Ông nói: “Chúng tôi muốn thấy lĩnh vực thời trang bắt đầu nói không về nhiên liệu hóa thạch trong lĩnh vực dệt may và không xem đó là một nguồn nguyên liệu”.

Tiêu dùng Việt Nam đang tập trung nhiều hơn vào sự bền vững

Theo Liên minh thời trang bền vững của Liên hợp quốc, ngành công nghiệp thời trang trị giá 2,4 nghìn tỷ USD trên toàn thế giới mất khoảng 500 tỷ USD mỗi năm do thiếu đồ tái chế và quần áo bị vứt vào bãi rác trước khi được bán, theo Liên minh thời trang bền vững của Liên hợp quốc.

Trong khi đó, thời trang bền vững là việc cung cấp, sản xuất và tiêu thụ các sản phẩm thời trang được thiết kế theo cách thức đảm bảo tính bền vững về môi trường, xã hội và kinh tế.

“Đây được dự báo là xu hướng tất yếu trong bối cảnh thu nhập của người dân Việt Nam đang dần được cải thiện và nhận thức về trách nhiệm tiêu dùng thời trang và môi trường của giới trẻ ngày càng cao”, báo cáo do Virac, một nhà nghiên cứu thị trường Việt Nam thực hiện và ghi nhận.

Người tiêu dùng địa phương, đặc biệt là giới trẻ, đã tăng cường tìm kiếm cũng như sẵn sàng trả nhiều tiền hơn cho các mặt hàng bền vững. Gần 70% người tiêu dùng được khảo sát cho biết họ chọn sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường, tiết kiệm điện nước và phân loại rác thải thành từng loại là những hành động phổ biến nhất để tiết kiệm môi trường, theo khảo sát do công ty nghiên cứu thị trường Q&Me Việt Nam thực hiện.

Khi Việt Nam được chọn là điểm đến hấp dẫn của các thương hiệu nước ngoài cả về tiêu thụ và quy mô sản xuất, các thương hiệu nổi tiếng như Zara, Adidas, Uniqlo và Muji đã vào nước với các sản phẩm thân thiện với môi trường để đáp ứng nhu cầu.

Zara thuộc sở hữu của Inditex đã dần chuyển sang kế hoạch sản xuất xanh trong những năm qua. Kế hoạch đã được hiện thực hóa thông qua việc sử dụng các vật liệu sinh thái và tái chế để sản xuất.

“Các sản phẩm tái chế giúp giảm tiêu thụ nước, năng lượng và tài nguyên thiên nhiên, cũng như chất thải dệt may,” đại diện của công ty nói với Inside Retail.

Inditex cho biết họ, phối hợp với MIT, đã tạo ra quỹ MIT-Spain Inditex vì sự bền vững để thúc đẩy các sáng kiến từ các trường đại học hoặc trung tâm nghiên cứu của Tây Ban Nha có thể giúp thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn.

Vào Việt Nam vào năm 2019, nhà bán lẻ hàng may mặc Nhật Bản Uniqlo cũng có động thái tương tự như thương hiệu Zara có trụ sở tại Tây Ban Nha. Hành động đầu tiên từ sáng kiến Re.Uniqlo là tái chế những chiếc áo khoác lấy từ 620.000 chiếc đã qua sử dụng được thu thập từ các khách hàng trên khắp Việt Nam.

Tựu trung, khi hội nghị đến gần, thông điệp chính của những người ủng hộ thời trang là đóng vai trò dẫn đầu, không chỉ trong việc đặt ra các mục tiêu khí hậu mạnh mẽ, mà còn đặt nền tảng để có thể đáp ứng các mục tiêu đó.

Cummis nói: “Chúng tôi cần ngày càng nhiều công ty thực hiện các cam kết đầy tham vọng, và sau đó đưa ra thông điệp đến các nhà hoạch định chính sách rằng khu vực tư nhân cần các chính sách về khí hậu để đáp ứng các mục tiêu của họ.” Bà cho biết thêm, điều đó có lợi ích tương hỗ là mang lại cho các nhà hoạch định chính sách sự tự tin để tiến hành các mục tiêu cao hơn. “Chúng tôi gọi đó là vòng lặp tham vọng. Việc nâng cao tham vọng từ các nhà hoạch định chính sách và các công ty sẽ cùng tăng cường ”.

Bài: Phong

Nguồn: Vogue Business + HNTimes