Bất chấp sự bất ổn về thuế quan toàn cầu và sự dịch chuyển chuỗi cung ứng , lĩnh vực sản xuất của Việt Nam vẫn tiếp tục cho thấy tiềm năng mạnh mẽ, bà Trương Thị Chí Bình, Phó Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam (VASI), cho biết tại diễn đàn M-TALKS 2025 vào ngày 24 tháng 7.

Bà tiết lộ rằng một số nhà sản xuất nước ngoài trước đây đã cân nhắc chuyển một phần hoạt động của họ sang Mexico do khả năng áp dụng thuế quan tương hỗ.

"Bất chấp những thay đổi chính trị tiềm ẩn tại Hoa Kỳ, các công ty vẫn ở lại Việt Nam vì chuỗi cung ứng mất nhiều năm để xây dựng và đòi hỏi sự ổn định lâu dài. Tại Đông Nam Á, Việt Nam tiếp tục được coi là một trung tâm sản xuất đáng tin cậy", bà Bình cho biết.

Bà cho biết thêm rằng chính phủ đang tăng cường nỗ lực giám sát nguồn gốc sản phẩm, áp thuế chống bán phá giá đối với thép nhập khẩu và tăng cường mua hàng hóa của Hoa Kỳ như một phần trong việc điều chỉnh chiến lược thương mại rộng hơn.

Các đại biểu tham dự diễn đàn M-TALKS 2025 ngày 24/7. Ảnh: Metalex Vietnam 2025

Từ lắp ráp đến sản xuất ban đầu

Với chủ đề “Mở khóa đột phá công nghiệp của Việt Nam: Từ sản xuất đến giá trị chiến lược trong chuỗi cung ứng toàn cầu đang chuyển dịch”, diễn đàn đã thu thập những hiểu biết sâu sắc từ các chuyên gia và doanh nghiệp về cách Việt Nam có thể nâng cao vị thế của mình trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Tại diễn đàn, các chuyên gia cho rằng, khi chuỗi cung ứng toàn cầu tiếp tục phát triển, ngành sản xuất của Việt Nam phải khẩn trương chuyển đổi sang sản xuất cụm linh kiện và làm chủ OEM (sản xuất thiết bị gốc), với mục tiêu dài hạn là đạt được năng lực ODM (sản xuất thiết kế gốc) và OBM (sản xuất thương hiệu gốc).

Phó chủ tịch VASI cho biết: “Đây là cách các doanh nghiệp Việt Nam có thể có tiếng nói mạnh mẽ hơn trong chuỗi cung ứng và thu hút những người mua lớn”.

Bà lưu ý rằng, “vào tháng 5, một phái đoàn doanh nghiệp Hoa Kỳ đã đến thăm để tìm hiểu việc chuyển tới 30% sản lượng sản xuất sang Việt Nam nếu các nhà cung cấp địa phương có thể đáp ứng nhu cầu. "Những cơ hội này tồn tại, nhưng cũng đi kèm với áp lực rất lớn", bà Bình nói.

Theo số liệu từ Tổng cục Thống kê, 78,4% doanh nghiệp sản xuất được khảo sát cho biết đơn đặt hàng mới ổn định hoặc tăng trong quý II. Trong khi đó, 81,8% doanh nghiệp dự kiến đơn hàng xuất khẩu sẽ ổn định hoặc tăng trong quý III.

Cục Đầu tư nước ngoài thuộc Bộ Tài chính báo cáo, đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào lĩnh vực sản xuất đạt gần 12 tỷ USD trong nửa đầu năm 2025, tăng 3,9% so với cùng kỳ năm trước và chiếm tỷ trọng lớn nhất trong các dự án cấp mới và điều chỉnh vốn.

Theo số liệu của Tổ chức Phát triển Công nghiệp Liên hợp quốc (UNIDO), giá trị gia tăng ngành sản xuất của Việt Nam tính theo tỷ lệ phần trăm GDP đạt 26,3% vào năm 2023, gần bằng mức 28,6% của Trung Quốc. Tuy nhiên, ông Bình cho biết hầu hết các doanh nghiệp trong nước vẫn chỉ dừng lại ở mức gia công cơ bản, chưa đạt đến năng lực thực sự của một OEM.

"Tại Việt Nam, nhiều doanh nghiệp tự nhận là OEM, nhưng ít doanh nghiệp đáp ứng đầy đủ các tiêu chí. Hầu hết chỉ dừng lại ở việc lắp ráp các bộ phận riêng lẻ. Chỉ một số ít có thể sản xuất cụm linh kiện", bà giải thích.

Xây dựng năng lực: từ R&D đến hiểu biết sâu sắc về khách hàng

Ông Trần Bình Minh, Đồng sáng lập kiêm Phó Tổng Giám đốc GCool, một công ty chuyên về quạt trần ODM, nhấn mạnh tầm quan trọng của nghiên cứu và phát triển (R&D). "Chúng tôi đầu tư mạnh vào R&D và sẵn sàng trả lương cao để tuyển dụng các chuyên gia trình độ cao từ Mỹ về làm việc trên công nghệ cốt lõi", ông nói. Công ty hiện sở hữu hơn 20 bằng sáng chế thiết kế và cung cấp dịch vụ OEM theo yêu cầu.

Trong khi đó, ông Hồ Ngọc Toàn, Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Automech, cho biết thành công đến từ chất lượng và tiến độ giao hàng. "Chúng tôi từng bước xây dựng năng lực thiết kế, bắt đầu từ khâu chế tạo khuôn mẫu và phát triển cụm sản phẩm hoàn chỉnh", ông nói.

Các chuyên gia cũng kêu gọi các công ty cải thiện kỹ năng mềm, bán hàng, dịch vụ khách hàng, tiếp thị và hiểu biết thị trường.

Bà Lê Nguyễn Duy Oanh, Phó Giám đốc Trung tâm Phát triển Công nghiệp Hỗ trợ Thành phố Hồ Chí Minh, kêu gọi các doanh nghiệp “hiểu rõ khách hàng của mình”. Bà khuyên các nhà cung cấp nên chủ động tìm hiểu về hoạt động kinh doanh cốt lõi và sản phẩm của khách hàng.

Bên cạnh đó, bà Trần Quỳnh Hương, Trưởng phòng Tư vấn Nguồn cung ứng và Chuỗi cung ứng tại Source of Asia kiêm Giám đốc FDI-ESD, lưu ý rằng các doanh nghiệp Việt Nam vẫn còn tụt hậu so với các đối thủ cạnh tranh đến từ Malaysia và Thái Lan.

Bà cho biết thêm rằng một số nhà cung cấp Việt Nam không lọt vào danh sách người mua do thiếu chứng nhận và không có khả năng cung cấp bảng giá chi tiết.

Bà cho biết: "Khi báo giá cho khách hàng FDI, điều quan trọng là phải phân tích cơ cấu chi phí, bao gồm nhân công, nguyên liệu thô và sự phụ thuộc vào nguồn vật liệu".

tttbđttbhn