Với ứng dụng cao trong phát triển các lĩnh vực công nghệ phức tạp, kim loại đất hiếm đang được xem là yếu tố quan trọng trong cạnh tranh toàn cầu và an ninh quốc gia.

Là trong những quốc gia có trữ lượng kim loại đất hiếm lớn nhất thế giới, nhưng hiện tại Nga gần như hoàn toàn phụ thuộc vào việc nhập khẩu nguyên liệu thô chiến lược này. Báo chí Nga đã tìm hiểu nghịch lý này, trong bối cảnh Chính phủ Nga đang đặt ra mục tiêu lớn để phát triển công nghệ, trong đó ngành công nghiệp kim loại đất hiếm.

Chủ đề về kim loại đất hiếm lúc này rất quan trọng đối với nước Nga, không chỉ vì liên quan đến bối cảnh mua bán tài nguyên khoáng sản ở Ukraine. Trên thực tế, kim loại đất hiếm đang được xem là tấm vé bước vào nền kinh tế công nghệ cao của thế kỷ 21.

Theo Bộ Tài nguyên thiên nhiên Nga, trữ lượng kim loại đất hiếm ở nước này là trên 28 triệu tấn, nhưng phần lớn nhất tập trung ở các vùng rất khó tiếp cận, khai thác khó khăn và chi phí sản xuất cao.

Theo tờ Quan điểm, Nga hiện đang sản xuất khối lượng khiêm tốn các nguyên tố này. Nếu Trung Quốc sản xuất 270.000 tấn kim loại đất hiếm và Mỹ 45.000 tấn thì Nga chỉ sản xuất 2,6 nghìn tấn mỗi năm, chưa chiếm đến 1% thị trường thế giới.

Theo Tạp chí Forbes phiên bản phát hành tại Nga, Liên Xô từng có một chu trình sản xuất kim loại đất hiếm hoàn chỉnh: Khai thác tại mỏ Lovozero ở vùng Murmansk, tuyển quặng tại Nhà máy Magie Solikamsk ở vùng Perm và sau đó tại Estonia, tách lọc để thành phẩm.

Năm 1991, 8.500 tấn kim loại đất hiếm đã được sản xuất, chiếm đến 15% thị trường thế giới. Sau khi Liên Xô sụp đổ, các mắt xích trong toàn bộ chu trình sản xuất đã kết thúc ở các quốc gia khác nhau, chuỗi khai thác và chế biến bị phá vỡ.

Theo chuyên trang RBK, hiện ở Nga có cơ sở duy nhất đang hoạt động nằm ở vùng Murmansk, nơi đang khai thác quặng kim loại đất hiếm loparite. Khai thác tích cực nguồn tài nguyên này là Tập đoàn năng lượng nguyên tử Rosatom.

Các chuyên gia của tờ Expert nhận định, Nga đang đối diện với hai thách thức chính trong mục tiêu phát triển kim loại đất hiếm đó là bảo đảm hậu cần và tìm kiếm các nhà đầu tư. Bên cạnh đó, vấn đề chính không phải là khối lượng sản xuất, không phải là công nghệ, mà là việc sử dụng chúng trong sản phẩm cuối cùng. Nghĩa là cần phát triển theo hướng sản xuất theo chu trình hoàn chỉnh - cho ra sản phẩm cuối cùng khi đó khai thác và sản xuất sẽ có lãi.

Hiện Nga đặt mục tiêu thiết lập chu trình sản xuất kim loại đất hiếm hoàn chỉnh, nhằm đạt được chủ quyền về nguyên liệu thô và công nghệ. Theo đó, đến năm 2030, tỷ trọng nhập khẩu kim loại đất hiếm sẽ giảm từ mức 75% hiện nay xuống còn 45%.

Theo TB VTV