Mexico vừa đưa ra quyết định áp thuế 36,23% đối với sản phẩm dây thép hàn nhập khẩu từ Việt Nam, đánh dấu một động thái mạnh mẽ nhằm bảo vệ ngành công nghiệp thép trong nước. Quy định này, được công bố trên công báo chính thức vào ngày 23/12/2024, nhằm ứng phó với cáo buộc rằng doanh nghiệp Việt Nam đã bán dây thép với giá thấp hơn chi phí sản xuất, một hành vi bị xem là “bán phá giá”.

Đây là bước đi tiếp nối chuỗi biện pháp phòng vệ thương mại của Mexico, bao gồm áp thuế đối với thép từ Trung Quốc và kiểm soát hàng hóa giá rẻ nhập khẩu, đồng thời thể hiện quyết tâm bảo vệ các ngành sản xuất nội địa.

Theo Bộ Kinh tế Mexico, quyết định này được đưa ra sau một cuộc điều tra khởi xướng cuối năm 2023, dựa trên đơn khiếu nại từ các doanh nghiệp nội địa như Electrodos Infra SA de CV và Plasticos y Alambres SA de CV. Các doanh nghiệp này cho rằng sự gia tăng nhập khẩu dây thép từ Việt Nam với giá thấp đã làm suy giảm thị phần của nhà sản xuất trong nước, đe dọa tính bền vững dài hạn của ngành công nghiệp.

Báo cáo điều tra chỉ ra rằng dây thép Việt Nam đã chiếm tới 18,6% thị phần vào năm 2023, tăng hơn 10 điểm phần trăm trong vài năm gần đây. Một trong những công ty bị nêu tên là Tập đoàn Kim Tín, nhưng mức thuế 36,23% được áp dụng chung cho toàn bộ các nhà xuất khẩu Việt Nam, thay vì chỉ nhắm vào một công ty cụ thể.

Chính sách mới này sẽ có hiệu lực ít nhất 5 năm và có thể được gia hạn sau các cuộc rà soát tiếp theo. Khi công bố quyết định, Tổng thống Claudia Sheinbaum đã tái khẳng định cam kết hỗ trợ các doanh nghiệp bản địa duy trì sức cạnh tranh, đồng thời đảm bảo nguồn việc làm ổn định cho người lao động trong nước. Động thái này phù hợp với chiến lược rộng hơn của Mexico nhằm thúc đẩy sản xuất nội địa trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt từ các sản phẩm nhập khẩu giá rẻ, đặc biệt là từ châu Á.

Chính sách phòng vệ thương mại của Mexico không chỉ giới hạn ở dây thép hàn. Một số loại thép tấm cán nguội từ Việt Nam hiện cũng chịu thuế bổ sung, tuy nhiên doanh nghiệp xuất khẩu có thể xin miễn thuế nếu chứng minh nguyên liệu thép không xuất xứ từ Trung Quốc. Ví dụ, Tập đoàn Hòa Phát – nhà sản xuất thép lớn nhất Việt Nam – chịu thuế khoảng 12%, trong khi Posco Việt Nam bị áp mức thuế 26%, nhưng cả hai đều có khả năng miễn thuế nếu đáp ứng được yêu cầu này. Bộ Kinh tế Mexico nhấn mạnh mong muốn phân biệt rạch ròi giữa các chuỗi cung ứng, tránh phụ thuộc vào nguồn thép giá rẻ gây tranh cãi từ Trung Quốc.

Động thái của Mexico diễn ra trong bối cảnh quốc gia này trước đây từng áp thuế lên tới 80% đối với một số sản phẩm thép nhập khẩu nhằm bảo vệ các nhà máy sản xuất trong nước. Ternium, một tên tuổi lớn trong ngành thép Mexico, đã nhiều lần phản ánh về sự cạnh tranh không công bằng từ thép nhập khẩu giá rẻ, đặc biệt là từ châu Á. Kết quả là chính phủ Mexico đã tiến hành nhiều cuộc điều tra quy mô lớn để đánh giá xem hàng nhập khẩu này có thực sự cản trở hoạt động của ngành công nghiệp nội địa hay không.

Trên bình diện quốc tế, Hoa Kỳ cũng đã bày tỏ quan ngại về nguồn gốc của các sản phẩm thép và nhôm nhập khẩu vào Mexico, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc minh bạch trong chuỗi cung ứng. Trong bối cảnh Trung Quốc bị cáo buộc cung cấp dư thừa thép trên thị trường toàn cầu với giá dưới chi phí sản xuất, chính sách mới của Mexico có thể tạo thêm áp lực và góp phần định hình giá thép thế giới trong thời gian tới. Việc siết chặt nhập khẩu không chỉ bảo vệ ngành sản xuất nội địa mà còn mang tính chiến lược nhằm điều chỉnh cán cân thương mại và duy trì sự bền vững cho nền kinh tế Mexico.

DNHN