Ngành thủy sản, hiện là ngành xuất khẩu lớn thứ sáu của Việt Nam sang Hoa Kỳ, đang tìm kiếm các giải pháp để giảm thiểu tác động của chính sách áp dụng thuế nhập khẩu toàn phần 10% đối với hàng hóa Việt Nam vào Hoa Kỳ.

Bà Lê Hằng, Phó Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), đầu tháng 4 đã cảnh báo rằng khoảng 25.000 tấn hải sản dự kiến ​​xuất khẩu sang Hoa Kỳ trong giai đoạn từ tháng 4 đến tháng 5, cùng với khoảng 29.500 tấn đã ký hợp đồng, sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp bởi mức thuế mới áp dụng.

Bà lấy ví dụ về lô hàng tôm trị giá 500.000 đô la trước đây phải chịu mức thuế 5%, tức là 25.000 đô la, sẽ chứng kiến ​​mức thuế tăng gấp đôi.

“Hiện nay, thủy sản Việt Nam xuất khẩu sang Hoa Kỳ đang được hưởng mức thuế chống bán phá giá là 0% hoặc 5,5-7% và sắp tới sẽ phải chịu thêm mức thuế tương hỗ là 10%. Điều này có nghĩa là mức thuế đối với thủy sản Việt Nam vào Hoa Kỳ sẽ tăng đáng kể nhưng so với mức thuế công bố trước đó là 46% thì vẫn thấp hơn nhiều”, bà Hằng cho biết.

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Hoa Kỳ là một trong những thị trường xuất khẩu hàng đầu của Việt Nam, không chỉ chiếm thị phần cao mà còn có ảnh hưởng đáng kể đến ngành thủy sản.

Kim ngạch xuất khẩu hàng năm sang thị trường này vào khoảng 2 tỷ USD, chiếm 1/5 tổng giá trị xuất khẩu thủy sản, trong đó các sản phẩm chủ lực như tôm 20%, cá basa 25% và cá ngừ trên 40%.

Theo VASEP, hiện có hơn 400 doanh nghiệp Việt Nam đang xuất khẩu hoặc có kế hoạch xuất khẩu thủy sản sang Hoa Kỳ, với các đơn hàng lớn và giá trị cao. Trước viễn cảnh về mức thuế chống trợ cấp mới, nhiều doanh nghiệp đang bối rối và lo ngại về việc cần phải đàm phán lại các hợp đồng đã ký.

Ông Hồ Quốc Lực, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Thực phẩm Sao Ta, một trong năm doanh nghiệp xuất khẩu tôm hàng đầu Việt Nam, cho biết, các doanh nghiệp thủy sản Việt Nam thường thanh toán toàn bộ chi phí, bảo hiểm và cước phí trước khi giao hàng cho đối tác.

“Với mức thuế nhập khẩu 10%, cùng các chi phí liên quan và các loại thuế khác như thuế trợ cấp, thuế chống bán phá giá, tổng gánh nặng thuế mà doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản Việt Nam phải gánh chịu khi xuất khẩu hàng hóa sang Hoa Kỳ có thể lên tới 40%”, ông Lực cho biết.

Ông Nguyễn Văn Đạo, Tổng giám đốc Công ty cổ phần thủy sản Godaco tại Tiền Giang, bày tỏ lo ngại mức thuế mới sẽ khiến công ty không đạt được mục tiêu đến năm 2025 và đòi hỏi phải thay đổi chiến lược hoạt động.

Godaco là một trong 10 doanh nghiệp xuất khẩu cá basa hàng đầu Việt Nam, hiện sở hữu 8 nhà máy và 30 vùng nuôi với công suất chế biến 40.000 tấn/năm. Với kim ngạch xuất khẩu khoảng 100 triệu đô la vào năm 2024, Godaco đặt mục tiêu duy trì kim ngạch này vào năm 2025, với tổng khối lượng xuất khẩu là 40.000 tấn.

“Trong bối cảnh thuế mới gây rủi ro về lợi nhuận, thị trường, sức mua, các doanh nghiệp thủy sản cần đa dạng hóa thị trường, nâng cao năng lực, cải thiện chất lượng sản phẩm để vượt qua giai đoạn khó khăn này”, ông lưu ý.

Ngoài Hoa Kỳ, các thị trường chính của Godaco Seafood bao gồm EU, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Brazil, Trung Đông và Đông Nam Á.

Ông Nguyễn Văn Kịch, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty CP Thủy sản Cafatex, cho biết, việc Hoa Kỳ áp dụng mức thuế quan trả đũa 10% đồng nghĩa với việc các doanh nghiệp thủy sản có ba tháng để xử lý các đơn hàng đã ký với các đối tác. Tuy nhiên, việc tăng sản lượng trong thời gian ngắn có thể khiến giá nguyên liệu thủy sản trong nước bị đẩy lên cao. “Ưu tiên hiện nay là hoàn thành các đơn hàng đã ký và giữ chân khách hàng trong khi chờ đợi hướng đi rõ ràng hơn”, ông Kịch cho biết.

Theo báo cáo của Dragon Securities, việc hoãn thuế này sẽ giúp cá basa Việt Nam hưởng lợi lớn, giành lại thị phần từ cá rô phi và cá minh thái của Mỹ. Lượng cá basa xuất khẩu sang Mỹ năm nay có thể tăng 35% so với năm 2024.

Năm 2024, kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đạt 10 tỷ USD, chủ yếu tập trung vào các thị trường tiêu thụ lớn như Trung Quốc, Hoa Kỳ, Nhật Bản, EU và Hàn Quốc, theo số liệu của Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Việt Nam hiện là nước xuất khẩu thủy sản lớn thứ 3 thế giới, chỉ sau Trung Quốc và Na Uy.

Ông Nguyễn Hoài Nam, Tổng thư ký Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam chia sẻ:

"Trong tình hình cấp bách hiện nay, chúng tôi hy vọng Thủ tướng và các bộ ngành liên quan sẽ đàm phán với Hoa Kỳ để thiết lập mốc thời gian thống nhất cho việc thực hiện mức thuế nhập khẩu mới.

Các cuộc đàm phán để điều chỉnh và giảm thuế quan xuống mức phù hợp hơn cần dựa trên những thực tế chính. Theo báo cáo của Bộ Tài chính Hoa Kỳ, Việt Nam chưa bị chỉ định là nước thao túng tiền tệ. Thặng dư thương mại là kết quả của chuỗi cung ứng toàn cầu, trong đó nhiều công ty Hoa Kỳ tham gia vào nhiều sản phẩm và thương hiệu khác nhau.

Nông sản và thủy sản là hàng tiêu dùng thiết yếu nên Chính phủ Việt Nam đề xuất Chính phủ Hoa Kỳ xem xét mức thuế phù hợp với thu nhập của người tiêu dùng Hoa Kỳ. Trong chuỗi cung ứng thủy sản, Việt Nam đã nhập khẩu 1.000 tấn đậu nành từ Hoa Kỳ với mức thuế nhập khẩu bằng 0.

Do đó, chúng tôi hy vọng Chính phủ Việt Nam sẽ đàm phán với Chính phủ Hoa Kỳ để tránh áp dụng mức thuế 10% cho tất cả các mặt hàng. Cần tách riêng mức thuế cho từng mặt hàng theo danh mục hàng hóa xuất khẩu gửi đến Hoa Kỳ với mức thuế tương ứng.

Hơn nữa, chính phủ có thể xem xét chủ động giảm thuế nhập khẩu xuống 0% đối với hải sản nhập khẩu từ Hoa Kỳ, đặc biệt tập trung vào các sản phẩm chủ chốt như tôm và cá ngừ”.

Trên thực tế, lượng thủy sản Việt Nam nhập khẩu từ Hoa Kỳ không đáng kể nên việc giảm thuế nhập khẩu xuống 0% có thể tạo cơ sở để đàm phán và yêu cầu Hoa Kỳ áp dụng mức thuế nhập khẩu tương ứng là 0%, tương tự như mức Việt Nam đang áp dụng cho Hoa Kỳ".

Tttbđtkttbđt