Bộ Công thương đang trình Chính phủ dự thảo về dự trữ xăng dầu quốc gia với hướng xử lý mới cho bài toán chi phí, lỗ lãi khiến doanh nghiệp đau đầu bấy lâu.

Dự thảo nghị định xăng dầu mới đây tiếp tục giữ đề xuất, thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu phải duy trì dự trữ lưu thông xăng dầu tối thiểu bằng 20 ngày cung ứng, tính theo sản lượng tiêu thụ nội địa bình quân của thương nhân trong một ngày của năm trước liền kề, theo từng chủng loại xăng, dầu.

Dự trữ lưu thông là điều kiện bắt buộc

Đề xuất này được đưa ra mổ xẻ trong bối cảnh giá xăng, dầu thời gian qua liên tục lao dốc khiến doanh nghiệp đầu mối lỗ nặng.

Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) – đơn vị chiếm hơn 50% thị phần xăng dầu toàn quốc cho hay, việc duy trì dự trữ lưu thông xăng dầu tối thiểu bằng 20 ngày khiến họ tồn kho lượng lớn xăng dầu.

Ngoài ra, hằng năm Bộ Công thương giao chỉ tiêu tổng nguồn tối thiểu, điều hành giá trong phạm vi 7 ngày… Vì vậy, với biến động giá dầu giảm sâu chỉ trong 3-5 ngày lên tới 20%, khiến lượng hàng tồn kho của Petrolimex theo quy định dao động lên tới 700.000 - 750.000m3, đã tác động ghê gớm đến hoạt động kinh doanh của tập đoàn.

Ông Năm dẫn chứng phiên điều hành ngày 10/4, doanh thu của tập đoàn "bay" 1.000 tỷ đồng.

Một doanh nghiệp đầu mối khác cũng cho rằng, mức dự trữ này cần được tính toán lại. Nhà nước cần chủ động xây kho dự trữ xăng dầu riêng của quốc gia cho các tình huống khẩn cấp, thay vì gắn vai trò cho thương nhân đầu mối.

Trao đổi với PV, bà Nguyễn Thuý Hiền, Phó cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước cho rằng, quy định này duy trì nhiều năm nay và đây là điều kiện bắt buộc với thương nhân đầu mối - đối tượng tạo nguồn.

Bà nhấn mạnh, giá có lúc lên, lúc xuống, không phải năm nay mới diễn biến như vậy. Lúc lên bù cho lúc xuống, đó là quy luật doanh nghiệp phải chấp nhận.

Bà Hiền cũng cho biết, tại Nhật Bản, yêu cầu dự trữ lưu thông xăng, dầu phải đảm bảo 70 ngày.

"Nhật Bản không đưa ra yêu cầu gì, mà doanh nghiệp nào muốn tham gia làm đầu mối để cấp nguồn xăng dầu thì phải dự trữ đủ 70 ngày. Điều này để đảm bảo an ninh năng lượng", bà Hiền nói.

Doanh nghiệp xây kho, Nhà nước sẽ thuê lại

Lãnh đạo Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước cũng cho biết, ngoài dự trữ lưu thông, còn có dự trữ xăng dầu quốc gia.

Dự trữ xăng dầu quốc gia được để chung tại kho dự trữ, bảo quản của doanh nghiệp đầu mối là Petrolimex, PV Oil, và một doanh nghiệp đầu mối ở Đồng Tháp, theo dạng nhà nước chi trả chi phí kho khoảng 14 đồng/lít.

Hiện mức dự trữ xăng dầu quốc gia chỉ đáp ứng được 7 ngày. Việc xây dựng kho riêng là để nâng lượng dự trữ. Ảnh: Hồng Hạnh.

Tuy nhiên, theo bà Hiền, chi phí này nhiều năm không tăng. Doanh nghiệp cũng kêu nhiều, Bộ Công thương đã nhiều lần phản ánh tới Bộ Tài chính nhưng vẫn chưa điều chỉnh. Vì thế, doanh nghiệp không mặn mà.

Vậy, vì sao không xây kho riêng để dự trữ xăng dầu quốc gia?, bà Hiền khẳng định "không hiệu qủa". Bộ Công thương đã nghiên cứu và xin ý kiến các bên liên quan, tuy nhiên, xây kho riêng sẽ phát sinh thêm bộ máy vận hành. Hơn nữa, hàng không lưu thông được mà giữ ở kho sẽ có nhiều vấn đề phát sinh.

"Xăng, dầu phải đảo thường xuyên để đảm bảo chất lượng, nhưng mỗi lần bán ra mua vào phải đấu thầu, mất nhiều chi phí, thời gian", bà Hiền phân tích và dẫn chứng, trước đây đã có kho dự trữ xăng dầu quốc gia riêng là H84 ở Đà Nẵng. Nhưng không hiệu quả nên đưa về doanh nghiệp quản lý.

Vì thế, Bộ Công thương đang trình Chính phủ dự thảo về dự trữ xăng dầu quốc gia tại kho riêng theo hướng, cho doanh nghiệp xây kho, Nhà nước sẽ thuê lại và chi trả phí hợp lý cho doanh nghiệp vận hành.

Luật Dự trữ quốc gia quy định, tất cả dự trữ quốc gia phải để kho riêng do nhà nước quản lý, tuy nhiên xăng dầu có đặc thù nhất định. Do đó, luật này cũng đang được sửa theo hướng đề xuất để doanh nghiệp vận hành…

BXD