Theo số liệu từ World Footwear
Yearbook, sản xuất giày dép trên toàn thế giới trong giai đoạn 2010 – 2019 tăng
trưởng với tốc độ trung bình hàng năm là 2,2%. Năm 2019, ngành công nghiệp tăng
trưởng chậm lại, chỉ tăng 0,6% so với năm 2018, đạt mức kỷ lục sản xuất mới với
24,3 tỷ đôi - một kỷ lục có thể giữ được trong vài năm nữa, do tác động của đại
dịch Covid-19 ảnh hưởng đến sản xuất và tiêu thụ giày dép trên toàn thế giới.
Năm 2020, đại dịch COVID-19 đã ảnh
hưởng nghiêm trọng đến ngành kinh doanh giày dép thế giới, với sản xuất giảm
15,8% (tương đương giảm gần 4 tỷ đôi) so với năm 2019, đạt 20,5 tỷ đôi. Bất chấp
tác động của COVID-19, sự phân bố địa lý của sản xuất giày dép trên giới không
bị ảnh hưởng.
Ngành công nghiệp giày dép tiếp tục
tập trung mạnh ở châu Á, cứ 10 đôi giày thế giới làm ra thì có tới 9 đôi được sản
xuất tại đây - chiếm 87% tổng sản lượng giày dép thế giới, tăng thêm 0,2 điểm
phần trăm tỷ trọng trong sản xuất giày dép thế giới. Tiếp theo là Nam Mỹ chiếm
4,6%, châu Âu chiếm 3,2%, châu Phi chiếm 3,1%, Bắc Mỹ chiếm 1,5%. Trung Quốc là
nước sản xuất giày dép lớn nhất thế giới (chiếm 54,3% tổng sản lượng).
Tuy nhiên, năm 2020, sản xuất
giày dép của Trung Quốc đã giảm hơn 2 tỷ đôi so với năm 2019, và tiếp tục giảm
thị phần trên thế giới (giảm 1 điểm phần trăm). Điều này phản ánh sự chuyển dịch
sản xuất sang các nước châu Á khác. Đại dịch COVID-19 đã tác động mạnh đến tiêu
dùng giày dép ở các nền kinh tế phát triển như Bắc Mỹ và châu Âu, góp phần rút
ngắn khoảng cách giữa mức tiêu thụ bình quân đầu người giữa các châu lục. Khoảng
cách giữa tiêu thụ giày dép theo bình quân đầu người ở Bắc Mỹ và châu Phi đã giảm
từ 4 đôi trong năm 2019 xuống còn 2,8 đôi vào năm 2020 (mức tiêu thụ giày dép
bình quân đầu người ở châu Phi là 1,5 đôi/người/năm, ở Bắc Mỹ là 4,3 đôi/người/năm.
Mức tiêu thụ giày dép trên đầu
người cũng giảm mạnh ở châu Âu và châu Đại Dương, nhưng giảm ít hơn nhiều ở
châu Á và Nam Mỹ. Năm 2020, châu Á chiếm 55,8% tổng mức tiêu thụ giày dép trên
toàn thế giới, tiếp theo là châu Âu và Bắc Mỹ với mức tiêu thụ lần lượt là
13,6% và 13,1% trong tổng lượng tiêu thụ trên toàn thế giới.
Tính theo từng thị trường, tiêu
thụ giày dép tiếp tục phản ánh theo mật độ dân cư. Tiêu thụ giày dép tại Mỹ lần
đầu tiên giảm xuống dưới 10% tổng tiêu thụ của thị trường thế giới. Trong khi,
mức tiêu thụ giày dép của Trung Quốc đã vượt 20% và cùng với Ấn Độ, hiện 2 thị
trường này chiếm gần 1/3 tổng tiêu thụ thế giới.
Việt Nam chiếm 10,2% tổng số lượng
giày dép xuất khẩu của thế giới, Tổng số lượng giày dép xuất khẩu của thế giới
năm 2020 đạt 12,1 tỷ đôi giảm 19% so với năm trước, thấp nhất trong 10 năm qua.
Đại dịch COVID-19 đã phá vỡ chuỗi giá trị quốc tế, dẫn đến giảm tỷ lệ xuất khẩu,
từ 62% trong năm 2019 xuống 59% trong năm 2020.
Châu Á tiếp tục là khu vực thị
trường xuất khẩu giày dép lớn nhất thế giới, nhưng tỷ trọng giảm dần trong tổng
xuất khẩu giày dép thế giới trong 10 năm qua. Xu hướng này tiếp tục diễn ra trong
năm 2020. Tỷ trọng xuất khẩu giày dép của các châu lục khác cũng có xu hướng giảm,
ngoại trừ châu Âu – khi khu vực này có tỷ trọng xuất khẩu tăng gần 4 điểm phần
trăm trong tổng xuất khẩu của thế giới kể từ năm 2011, chủ yếu là do đại dịch
COVID-19 ảnh hưởng đến giao thương hàng hóa, khiến thương mại nội khối châu Âu
tăng lên.
Trung Quốc tiếp tục là quốc gia dẫn
đầu về xuất khẩu giày dép, với lượng đạt 7,402 tỷ đôi, chiếm 61,1% thị phần.
Tuy nhiên, trong 10 năm qua, thị phần xuất khẩu giày dép của Trung Quốc giảm 12
điểm phần trăm từ mức 73,1% năm 2011 xuống còn 61,1% năm 2020. Sự sụt giảm này
đến từ sự vươn lên của Việt Nam, Indonesia và một số thị trường khác.
Việt Nam xếp thứ hai thế giới
về xuất khẩu giày dép
Với lượng xuất khẩu đạt 1,233 tỷ
đôi trong năm 2020, lần đầu tiên Việt Nam vượt qua mức 10% tổng số lượng giày
dép xuất khẩu của thế giới (chiếm 10,2%), tăng 4,4 lần so với năm 2011 (chiếm
2,3%, với 316 triệu đôi giày được xuất khẩu).
Đáng chú ý, Việt Nam trở thành
nước xuất khẩu giày vải lớn nhất (về giá trị), vượt xa Trung Quốc. Đây là lần
đầu tiên kể từ khi xuất bản World Footwear Yearbook, Trung Quốc không dẫn đầu
xuất khẩu đối với một loại giày dép. Các quốc gia kế tiếp gồm Indonesia xuất khẩu
366 triệu đôi (3% thị phần); Đức 301 triệu đôi (2,5% thị phần); Thổ Nhĩ Kỳ 280
triệu đôi (2,3% thị phần).
Diễn biến của giá xuất khẩu trung
bình của thế giới cho một đôi giày dép tiếp tục cho thấy xu hướng tăng, với tốc
độ tăng trung bình 3,3%/năm kể từ năm 2011. Năm 2020, bất chấp xu hướng tiêu cực
của tiêu dùng do đại dịch COVID-19, giá xuất khẩu trung bình của giày dép thế
giới vẫn tăng 6%, lần đầu tiên vượt trên 10 USD/đôi.
Với chủng loại giày dép xuất khẩu,
sau một thập kỷ tăng trưởng, tỷ trọng giày vải trong xuất khẩu của thế giới đã
giảm về lượng trong 2 năm qua, mặc dù có giá trị ổn định, phản ánh sự tăng giá
của loại giày này. Giày da tăng nhẹ tỷ trọng về số lượng xuất khẩu trong cùng kỳ,
đảo ngược xu hướng giảm diễn ra từ đầu thế kỷ, và có thị phần ổn định về giá trị.
Xét về kim ngạch, trong giai đoạn
2016 – 2019, kim ngạch xuất khẩu giày dép của thế giới tăng trưởng bình quân
4,5%/năm, từ 130,49 tỷ USD trong năm 2016 lên 148,72 tỷ USD trong năm 2019. Năm
2021, kim ngạch xuất khẩu giày dép của thế giới giảm 14,7% so với năm 2019, do ảnh
hưởng của dịch COVID-19. Sự sụt giảm trong xuất khẩu giày dép trong năm 2020 đã
kéo tốc độ tăng trưởng xuất khẩu bình quân giai đoạn 2016 - 2020 giảm 0,7%/năm.
Trung Quốc là thị trường xuất khẩu lớn nhất mặt hàng giày dép.
Trong giai đoạn 2016 – 2019, kim
ngạch xuất khẩu giày dép của Trung Quốc tương đối ổn định, đạt 47,8 tỷ USD/năm.
Năm 2020, xuất khẩu giày dép của Trung Quốc giảm 20,3% so với năm 2019, kéo xuất
khẩu giày dép của Trung Quốc trong giai đoạn 2016 – 2020 giảm 5,5%/năm. Tỷ trọng
kim ngạch xuất khẩu giày dép của Trung Quốc trong giai đoạn 2016 – 2020 có xu
hướng giảm từ 36,6% trong năm 2016 xuống còn 30%.
Việt Nam là thị trường xuất khẩu
giày dép lớn thứ 2 thế giới, với tốc độ tăng trưởng bình quân giai đoạn 2016 –
2019 tăng 12,1%/năm. Năm 2020, ảnh hưởng của dịch COVID-19, xuất khẩu giày dép
của Việt Nam giảm 9,1% so với năm 2019. Tính chung trong giai đoạn 2016 – 2020,
xuất khẩu giày dép của Việt Nam tăng trưởng bình quân 6,4%/năm. Tỷ trọng kim ngạch
xuất khẩu giày dép của Việt Nam trong giai đoạn 2016 – 2020 có xu hướng tăng từ
10,3% trong năm 2016 lên 13,6% trong năm 2020.
An Nhiên - TTTTCNVTM