Ngày 26/4,
Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD)
và Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) công bố “Báo cáo Kinh tế của OECD: Việt
Nam 2023”.
Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương cho biết, quá trình hợp tác giữa Bộ Kế hoạch và Đầu tư và các bộ, ngành liên quan với OECD và ADB trong các hoạt động này là rất chất lượng, thậm chí có thể đánh giá là “chưa từng có tiền lệ”.
Năm
2023-2024: Kinh tế Việt Nam tăng trưởng vững chắc
Thứ trưởng Trần Quốc Phương khẳng định, Việt Nam đang đẩy nhanh quá trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội trong thời gian qua, sau không ít khó khăn do hệ lụy của dịch bệnh Covid-19 và các diễn biến kinh tế, địa chính trị phức tạp trên thế giới.
Môi trường
kinh tế vĩ mô nói chung và lạm phát nói riêng tương đối ổn định hơn so với khu
vực và cả trên bình diện thế giới. Việt Nam cũng đang đẩy nhanh các nỗ lực cải
cách gắn với chuyển đổi số, tăng trưởng xanh, phục hồi xanh gắn với kinh tế tuần
hoàn.
Thứ trưởng
khẳng định, đằng sau những chuyển biến rất tích cực về kinh tế và chính sách ấy
là tư duy tích cực, nỗ lực không ngừng của các bộ, ngành, trong đó có Bộ Kế hoạch
và Đầu tư, nhằm tìm kiếm những ý tưởng, kiến nghị trên các lĩnh vực: cải cách
thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; ổn định kinh tế vĩ mô;
và thực hiện hiệu quả tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế đồng thời tăng cường
mức độ độc lập, tự chủ của nền kinh tế.
Trình bày báo cáo, TS. Koen Vincent thuộc Ban Kinh tế của OECD cho biết, Việt Nam đã đạt được tiến bộ kinh tế đáng kể trong những thập niên qua và duy trì tốc độ tăng trưởng cao. Những cải cách sâu rộng và liên tục kể từ cuối những năm 1980 là chìa khóa dẫn đến thành công kinh tế này. Kinh tế Việt Nam cũng đã chứng tỏ khả năng phục hồi trước những cú sốc, bao gồm cả đại dịch Covid-19. Thời kỳ đại dịch, tăng trưởng kinh tế của quốc gia này vượt trội so với hầu hết các nền kinh tế Đông Nam Á.
TS. Koen Vincent thuộc Ban Kinh tế của OECD cho biết, Việt Nam đã đạt được tiến bộ kinh tế đáng kể trong những thập niên qua và duy trì tốc độ tăng trưởng cao
Còn ông Nguyễn Minh Cường, Kinh tế trưởng ADB, trong hơn 3 thập niên, Việt Nam đã đạt được những tiến bộ kinh tế nổi bật, duy trì mức tăng trưởng gần 7% là điều rất ít quốc gia đạt được.
“Đại dịch Covid-19 đã làm chậm lại bước tiến này, nhưng Việt Nam đã nỗ lực rất lớn để kiểm soát dịch bệnh, linh hoạt các giải pháp điều hành, mở cửa mạnh mẽ nên tăng trưởng kinh tế vẫn được duy trì, dù phải đối mặt với nhiều bất lợi”, ông Cường nhận định.
Theo ông
Cường, Việt Nam đã nhanh chóng hồi phục sau những đợt suy thoái do đại dịch
gây ra, nhờ phản ứng chính sách nhanh nhạy.
Nhiều
thách thức lớn
Ông Nguyễn
Minh Cường chỉ rõ, sau 3 năm bùng phát đại dịch Covid-19, nền kinh tế đã bộc lộ
nhiều vấn đề. Bên cạnh những thách thức từ bên ngoài, thì thách thức lớn nhất vẫn
là các yếu tố nội tại của nền kinh tế đến từ những bất ổn về thị trường tài
chính, thị trường lao động, tình trạng già hóa dân số, chất lượng thể chế chưa
cao...
Nền kinh tế
Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức, nhất là tình trạng dân số sẽ già
hoá nhanh sẽ gây áp lực với chi tiêu công khi độ bao phủ của hệ thống hưu trí vẫn
ở mức thấp. Lao động làm việc tự do và lao động làm việc không thường xuyên
đang có xu hướng gia tăng, đòi hỏi Chính phủ cần tăng mức độ bảo trợ xã hội.
Quá trình
biến đổi khí hậu cũng đang là một thách thức đối với tăng trưởng kinh tế của Việt
Nam trong trước mắt và dài hạn. Và tỷ trọng thuế/GDP tương đối cao so với các
nước trong khu vực; Bên cạnh đó, mức độ tích luỹ vốn còn ít và năng năng suất
lao động thấp. Đây là những yếu tố then chốt cần lưu ý.
Còn ông
Koen Vincent khẳng định, với độ mở của nền kinh tế, Việt Nam dễ bị ảnh hưởng bởi
những bất ổn địa chính trị và nguy cơ gián đoạn chuỗi cung ứng. Bên cạnh đó,
trong ngắn hạn, các điều kiện bên ngoài đe dọa sự phục hồi của nền kinh tế. Sự
gián đoạn chuỗi cung ứng có thể tiếp tục đè nặng lên thương mại toàn cầu và lạm
phát gia tăng trên khắp thế giới có thể gây thêm áp lực giảm tỷ giá hối đoái
cho Việt Nam.
Với những thách thức đáng kể phía trước, OECD cho rằng, Việt Nam cần nỗ lực hơn nữa để thúc đẩy cải cách cơ cấu nhằm tăng cường hơn nữa các lực lượng thị trường.
Ngoài ra,
theo OECD, để giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch, Việt Nam nên dừng đầu
tư mới vào than đá và đẩy nhanh việc thực hiện thị trường carbon. Vì những cải
cách này sẽ yêu cầu các nguồn lực tài chính bổ sung, cơ sở thuế nên được mở rộng
để tăng thu nhập của Chính phủ.
Ông Nguyễn Đức Tâm, Vụ trưởng Vụ Tổng hợp kinh tế quốc dân, Bộ Kế hoạch
và Đầu tư cho rằng, những vấn đề được nêu trong Báo cáo cũng là những vấn đề được
Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương rất quan tâm, theo
dõi sát sao trong quá trình chỉ đạo, tham mưu, điều hành kinh tế vĩ mô, phát
triển kinh tế - xã hội, các ngành, lĩnh
vực.
3 thông điệp
chính từ Báo cáo của OECD
Thứ nhất, chính sách kinh tế vĩ mô cần giúp tăng cường khả năng chống chịu của nền
kinh tế. Trong ngắn hạn, ưu tiên là giảm thiểu tác động của giá năng lượng cao
thông qua hỗ trợ có đối tượng mục tiêu cho các hộ gia đình dễ tổn thương, thay
vì thực hiện những biện pháp tài khóa mở rộng hơn nữa.
Trong
trung hạn, điều quan trọng là phải củng cố các khung chính sách kinh tế vĩ mô bằng
cách cải thiện tính bền vững tài khóa thông qua mở rộng cơ sở thuế. Cũng cần
tăng cường hệ thống bảo trợ xã hội và giảm bớt nền kinh tế phi chính thức.
Thứ hai, để duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế cao sau khi phục hồi, Việt Nam cần
cải thiện hơn nữa môi trường kinh doanh và tạo thuận lợi cho quá trình chuyển đổi
kỹ thuật số. Việc tiếp thêm sức mạnh cho tính năng động của doanh nghiệp đòi hỏi
phải tinh giản các quy định, tăng tính minh bạch của các quy trình điều tiết và
tạo sân chơi bình đẳng cho tất cả các bên tham gia thị trường, gồm cả giữa
doanh nghiệp nhà nước và các thực thể tư nhân.
Thứ ba, để đạt được mục tiêu phát thải ròng bằng không vào năm 2050, sẽ cần phải
duy trì mức đầu tư cao cho năng lượng tái tạo và theo đuổi hiệu quả sử dụng
năng lượng cao hơn. Có thể đạt được điều này thông qua cách tiếp cận chính sách
toàn diện, trong đó ưu tiên đầu tư nhà nước và tư nhân hiệu quả, thiết lập các
quy định tạo thuận lợi, và giá cả thị trường phản ánh tốt hơn hàm lượng
các-bon.
Báo cáo là
tài liệu tham khảo quan trọng trong quá trình tham mưu xây dựng chính sách thời
gian tới
Đánh giá cao việc hoàn thành “Báo cáo Kinh tế của OECD: Việt Nam 2023”, Thứ trưởng khẳng định, đây là một tài liệu quan trọng, lần đầu tiên OECD thực hiện cho Việt Nam, với những đánh giá khoa học, khách quan và có tính xây dựng.
Thứ trưởng
tin tưởng rằng, Báo cáo sẽ là tài liệu tham khảo quan trọng đối với nhiều Bộ,
ngành, cơ quan nghiên cứu của Việt Nam trong quá trình tham mưu xây dựng chính
sách trong thời gian tới.
Đánh giá
cao chất lượng nội dung của Báo cáo, ông Nguyễn Đức Tâm, Vụ trưởng Vụ Tổng hợp
kinh tế quốc dân, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng, những vấn đề được nêu trong
Báo cáo cũng là những vấn đề được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ,
ngành, địa phương rất quan tâm, theo dõi sát sao trong quá trình chỉ đạo, tham
mưu, điều hành kinh tế vĩ mô, phát triển kinh tế - xã hội, các ngành, lĩnh vực.
TS. Trần Thị Hồng Minh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế
Trung ương phát biểu bế mạc
Với tinh
thần cải cách và phát triển, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã tập trung nghiên cứu,
tham mưu với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ các mô hình kinh tế, định hướng
phát triển mới về tăng trưởng xanh, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, phát triển
các vùng kinh tế xã hội gắn với hoàn thiện thể chế liên kết vùng...
Đồng thời,
đang tham mưu với Thủ tướng Chính phủ thành lập Ban chỉ đạo quốc gia về quản
lý, điều hành kinh tế vĩ mô. Qua đó, góp phần hướng tới mục tiêu khát vọng của
Việt Nam đến năm 2030, là nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập
trung bình cao, đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao, ông Tâm
cho hay.
Đồng tình
với thông điệp được đưa ra trong Báo cáo về tầm quan trọng của hội nhập kinh tế
quốc tế, việc tham gia tích cực vào thương mại toàn cầu đối với Việt Nam, cũng
như những lưu ý về việc cần khắc phục những tác động không thuận từ bên ngoài
như lạm phát, gián đoạn chuỗi cung ứng, ông Trần Anh Vũ, Phó vụ trưởng Vụ Tổng
hợp kinh tế, Bộ Ngoại giao mong muốn, OECD và ADB sẽ tiếp tục đẩy mạnh các hoạt
động đối thoại, tư vấn chính sách, hỗ trợ nâng cao năng lực cho Việt Nam trong
một số lĩnh vực như nghiên cứu, nắm bắt các xu thế phát triển của kinh tế thế
giới, nhất là các lĩnh vực ưu tiên của Việt Nam chuyển đổi số, chuyển đổi xanh,
đổi mới sáng tạo…, hỗ trợ tăng cường năng lực hội nhập quốc tế.
Với tầm
quan trọng của hội nhập kinh tế quốc tế đối với Việt Nam, bao gồm mạng lưới hơn
15 FTA đã có hiệu lực và đang đàm phán, ông Vũ hy vọng rằng, trong thời gian tới
OECD và ADB sẽ tiếp tục quan tâm có các ý kiến tư vấn, đề xuất cho Việt Nam nhằm
nâng cao hơn nữa hiệu quả hội nhập quốc tế, xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ
gắn với chủ động hội nhập quốc tế trong thế giới chuyển biến mạnh mẽ hiện nay.
Khẳng định
Việt Nam đang đẩy mạnh phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội, đẩy manh công
nghiệp hóa, hiện đại hóa trong bối cảnh môi trường kinh tế thế giới biến động
đa chiều, phức tạp, đa khủng hoảng, đa chuyển đổi, cơ hội và thách thức đan
xen, ông Vũ cho rằng, việc có cách tiếp cận phù hợp để thích ứng với những biến
chuyển, hạn chế thách thức và tận dụng tốt cơ hội từ môi trường kinh tế toàn cầu,
phát huy lợi thế so sánh của đất nước là vô cùng quan trọng để Việt Nam tiếp tục
cụ thể hóa các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội.
"Đặc
biệt, Việt Nam cần tìm ra và tận dụng được những động lực mới để tạo “sức
bật” phát triển nhanh và bền vững hơn trong thời gian tới", ông Vũ nhấn mạnh.
Theo Phương Anh - KTVDB