Hát Dô Liệp Tuyết ở ngoại ô Quốc Oai, Hà Nội đã được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể mới cấp quốc gia .

Ra đời ở huyện Quốc Oai, Hà Nội, Hát Dô là một loại hình nghệ thuật truyền thống đặc biệt mang bản sắc văn hóa và giá trị thẩm mỹ phong phú của Việt Nam.

Với lịch sử từ nhiều thế kỷ trước, ca hát gắn liền với truyền thuyết Tản Viên Sơn Thánh hay Thánh Sơn Tản Viên.

Tản Viên Sơn Thánh là một trong tứ tiên trong thần thoại truyền thống Việt Nam. Ông được cho là đã cai trị tất cả các sinh vật trên đất liền. Ông dạy dân trồng trọt, săn bắt thú, bắt cá, luyện võ và tổ chức lễ hội.

Hát Dô ra đời và được thực hành nhằm thể hiện mong muốn của người dân địa phương về điều kiện thiên nhiên tốt đẹp và cuộc sống hạnh phúc, thịnh vượng.

Hát Dô được chia thành ba thể loại: Hát Thơ hay Hát cúng thường được thực hành trong chùa; Hát Trúc và hát Mua Bo Bo hay còn gọi là hát Dô dân dã được tập luyện bên ngoài chùa.

Biểu diễn không có nhạc cụ đệm, chỉ có nhịp và quạt làm đạo cụ, ca hát còn có những ca khúc ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên và thể hiện khát vọng chinh phục thiên nhiên của con người.

Theo phong tục xưa, người hát phải là những phụ nữ trẻ, chưa lập gia đình, không để tang người thân đã khuất.

Giáo sư, Tiến sĩ Tô Ngọc Thanh cho biết : “Ngoài huyền thoại, hát Dô là một sáng tạo tuyệt vời của con người. Nó thực sự là một viên ngọc quý trong di sản văn hóa dân tộc cần được bảo tồn và truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác”.

Hát Dô Liệp Tuyết ở ngoại ô Quốc Oai, Hà Nội.

Lễ hội Hát Dô kéo dài từ ngày 10 đến ngày 15 tháng giêng âm lịch. Vì sự kiện diễn ra 36 năm một lần nên ca dao tồn tại gần như bằng truyền miệng và có nguy cơ bị lãng quên.

Được thành lập vào năm 1999 bởi nghệ sĩ dân gian Nguyễn Thị Lan, Câu lạc bộ Hát Dô xã Liệp Tuyết là nơi duy nhất ở Hà Nội thực hiện loại hình nghệ thuật dân gian này. Hiện nay, câu lạc bộ có hơn 1.000 thành viên, trong đó có 35 sinh viên thường xuyên tham gia tập luyện và biểu diễn. Hát Dô đã trở thành một sinh hoạt văn hóa thường ngày của người dân Liệp Tuyết.

Hiện tại, nghệ sĩ dân gian Nguyễn Thị Lan và các thành viên câu lạc bộ của cô đã có thể biểu diễn tại các lễ hội, sự kiện ở huyện Quốc Oai. Thậm chí, họ còn được mời sang các tỉnh lân cận để giới thiệu làn điệu dân ca này đến khán giả khắp cả nước.

“Bây giờ thế hệ trẻ xã Liệp Tuyết, từ mẫu giáo đến cấp 3 đều biết đến hát Đò . Đây là niềm vui và động lực giúp tôi tiếp tục nỗ lực giữ gìn truyền thống của mình”, nghệ sĩ dân gian Nguyễn Thị Lan nói.

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch mới đây đã ghi nhận nỗ lực của người dân và chính quyền địa phương trong việc bảo tồn hát Dô và ca ngợi giá trị to lớn của diễn xướng dân gian, liệt kê  là một trong những di sản phi vật thể quốc gia.

Phát biểu tại Lễ tôn vinh loại hình nghệ thuật này là di sản văn hóa quốc gia, Phó Chủ tịch UBND huyện Quốc Oai Hoàng Nguyên Ưng khẳng định, với sự công nhận này, hát Đò sẽ được bảo vệ và phổ biến rộng rãi hơn trong cộng đồng. Đồng thời góp phần phát huy và bảo tồn văn hóa Hà Nội.

KBĐTTBHN