Mới đây, Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển đã công bố giải Nobel Hóa học năm 2024, vinh danh ba nhà khoa học: Giáo sư David Baker, Tiến sĩ Demis Hassabis và Tiến sĩ John Jumper. Giải thưởng này nhằm tôn vinh công trình xuất sắc của họ trong việc sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để "giải mã" cấu trúc của hầu hết các loại protein đã biết, mở ra nhiều ứng dụng tiềm năng trong khoa học và y học.

Trong số ba nhà khoa học được vinh danh, Tiến sĩ Demis Hassabis và Tiến sĩ John Jumper đã từng đồng nhận Giải Đặc biệt VinFuture dành cho nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới vào năm 2022, nhờ công trình AI mang tên AlphaFold2.

Ba nhà khoa học David Baker, Demis Hassabis và John M. Jumper đoạt giải Nobel Hóa học 2024.

Theo thông cáo của Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển, vào năm 2020, Tiến sĩ Hassabis và Tiến sĩ Jumper đã công bố mô hình AI AlphaFold2, cho phép dự đoán cấu trúc của gần 200 triệu protein mà trước đây các nhà khoa học đã xác định. AlphaFold2 đã nhanh chóng trở thành công cụ đột phá, được hơn hai triệu người sử dụng tại 190 quốc gia, mở đường cho những tiến bộ lớn trong nghiên cứu khoa học.

AlphaFold2 không chỉ giúp các nhà nghiên cứu tìm hiểu sâu hơn về sự kháng kháng sinh mà còn tạo ra những hình ảnh chi tiết về enzyme có khả năng phân hủy nhựa, đem lại nhiều ứng dụng thiết thực trong cuộc sống.

Năm 2022, Tiến sĩ Hassabis và Tiến sĩ Jumper cũng đã giành Giải Đặc biệt VinFuture trị giá 500.000 USD cho công trình AlphaFold2. Hội đồng Giải thưởng VinFuture đánh giá AlphaFold2 đã tạo ra cuộc cách mạng trong việc mô hình hóa cấu trúc protein, giúp rút ngắn thời gian nghiên cứu từ nhiều năm xuống chỉ còn vài ngày, thậm chí vài phút. Điều này đã thúc đẩy mạnh mẽ các tiến bộ trong lĩnh vực y sinh, y tế và nông nghiệp, giúp giải quyết nhanh chóng nhiều vấn đề quan trọng trong đời sống.

Giải Đặc biệt VinFuture 2022 được trao cho Tiến sĩ Demis Hassabis (Vương Quốc Anh) và Tiến sĩ John Jumper (Hoa Kỳ)

Đây không phải là lần đầu tiên các chủ nhân Giải thưởng VinFuture được vinh danh ở những giải thưởng quốc tế uy tín. Năm 2023, Tiến sĩ Katalin Karikó và Giáo sư Drew Weissman – đồng chủ nhân Giải thưởng Chính VinFuture mùa đầu tiên – cũng được trao giải Nobel Y học với công trình nghiên cứu về biến đổi nucleoside, góp phần phát triển vắc-xin mRNA chống lại Covid-19.

VinFuture là một quỹ hoạt động phi lợi nhuận tại Việt Nam, được sáng lập bởi tỷ phú Phạm Nhật Vượng và phu nhân Phạm Thu Hương vào ngày 20/12/2020. Quỹ thành lập với kinh phí hoạt động ban đầu được cam kết là 100 triệu USD, với sứ mệnh tôn vinh và thúc đẩy các nghiên cứu khoa học và sáng chế công nghệ mang tính đột phá, từ đó tạo ra sự thay đổi có ý nghĩa trong cuộc sống hàng ngày và hướng tới một thế giới bình đẳng, công bằng, và bền vững hơn cho các thế hệ tương lai.

KTĐT