Các văn phòng chính phủ hiện tại sẽ được di dời khỏi trung tâm của thành phố
do kế hoạch gần đây nhằm xây dựng các tòa nhà chính phủ mới tại các khu đô thị
mới của Hà Nội vào năm 2030. Việc di chuyển này được kỳ vọng sẽ giảm bớt tắc
nghẽn đô thị bằng cách giảm mật độ dân số.
Năm 2008, Chính phủ ra quyết định di dời trụ sở các bộ, ngành, cơ quan
trung ương ra khỏi trung tâm thành phố Hà Nội. Một quyết định khác được ban
hành vào năm 2015, đưa ra các biện pháp sử dụng đất sau khi di dời. Tuy nhiên,
trong thập kỷ qua, tiến độ của những nỗ lực này chậm chạp .
Theo Bộ Xây dựng, nguyên nhân chậm trễ chủ yếu là do chưa bố trí được kinh
phí di dời , xây dựng. Ngoài ra, chưa có kế hoạch huy động các nguồn lực để xây
dựng, kể cả cơ chế, chính sách, sử dụng đất sau tái định cư và sự phối hợp với
các cơ quan liên quan.
Bên cạnh đó, việc triển khai các đề án di dời của các bộ, ngành, địa phương
còn nhiều bất cập, chưa bám sát chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về xây dựng
danh mục, tiêu chí, lộ trình, biện pháp di dời các đơn vị này ra khỏi khu vực nội
thành.
Theo đánh giá của Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội, khu trung tâm lịch sử của
thành phố, bao gồm 5 quận là Ba Đình, Đống Đa, Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng và một
phần của Tây Hồ, hiện là trụ sở của 28 bộ, ngành trung ương.
Trong đó, 11 cơ quan, đơn vị đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt phương
án di dời gồm: Xây dựng, Kế hoạch và Đầu tư, Thông tin và Truyền thông.
Đến nay, 9 bộ, ngành, cơ quan trung ương đã chuyển đến trụ sở mới. Tuy
nhiên, mới chỉ có Bộ Nội vụ bàn giao mặt bằng cũ tại trung tâm thành phố cho
các cơ quan liên quan. Trong khi đó, các cơ quan chính quyền còn lại vẫn chưa
bàn giao cho Hà Nội.
Ông Lưu Quang Huy, Viện trưởng Viện Quy hoạch đô thị Hà Nội nhấn mạnh, một
trong những mục tiêu chính của 6 đồ án quy hoạch đô thị khu di tích lịch sử được
UBND TP Hà Nội phê duyệt tháng 3/2021 là giảm dân số khu vực này khoảng 215.000
người vào năm 2030.
Di dời các cơ sở công nghiệp, trụ sở chính quyền trung ương, cơ sở giáo dục
và cơ sở y tế là một chiến lược quan trọng để di chuyển người dân ra khỏi khu vực
trung tâm. Ngoài ra, việc di dời như vậy sẽ giải phóng khoảng 176 ha đất để tạo
điều kiện xây dựng cơ sở hạ tầng công cộng và không gian xanh rất cần thiết.
Ngoài mục tiêu giảm ùn tắc khu trung tâm, Bộ Xây dựng chỉ ra hiện nay trụ sở
các bộ, cơ quan trung ương nằm rải rác khắp Hà Nội. Nhiều công trình đã qua nhiều
lần cải tạo, xây dựng lại, nâng cấp mà không đảm bảo tính đồng bộ, đáp ứng yêu
cầu.
Hầu hết các cơ sở hiện có đã được thay đổi mục đích sử dụng, dẫn đến không
gian làm việc chật chội và cơ sở hạ tầng cơ bản không đầy đủ. Do đó, việc di dời
có kế hoạch, tập trung và được thực hiện bài bản được coi là cần thiết và cấp
bách.
Yêu cầu lập kế hoạch toàn diện
Cuối tháng 4/2023, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã ban hành Quyết định
423/QĐ-TTg phê duyệt đồ án Quy hoạch xây dựng hệ thống trụ sở làm việc các bộ,
cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ tại Hà Nội đến năm 2030.
Đồ án quy hoạch này gồm 2 đồ án quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1:500 bao gồm khu
vực phía Tây quận Hồ Tây và khu vực Mễ Trì. Theo đó, 18 bộ, 4 cơ quan ngang bộ,
8 cơ quan thuộc Chính phủ, 6 cơ quan trung ương của các đoàn thể sẽ được di dời
về khu đô thị mới.
Khu phía Tây quận Hồ Tây có diện tích 35 ha, trong đó phường Xuân La (quận
Tây Hồ) 20,7 ha và phường Xuân Tảo (quận Bắc Từ Liêm) 14,3 ha.
Khu vực này sẽ bố trí các bộ, ngành và các công trình công cộng. Lộ trình
thực hiện bao gồm công tác chuẩn bị hạ tầng và đầu tư từ năm 2023 đến năm 2025
sẽ được cập nhật trong kế hoạch vốn đầu tư công trung hạn 2021-2025. Từ năm
2026 đến năm 2030, xây dựng trụ sở mới phục vụ di dời khẩn cấp, từ năm 2031 đến
năm 2035, các bộ, ngành, công trình công cộng còn lại khánh thành trụ sở mới.
Khu Mễ Trì thuộc quận Nam Từ Liêm có diện tích 55 ha, trong đó phường Mễ Trì
là 43,6 ha và phường Trung Văn là 11,4 ha. Theo quy hoạch, từ năm 2023 đến năm
2025, chuẩn bị xây dựng trụ sở Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và hoàn
thành trụ sở Bảo hiểm xã hội Việt Nam.
Từ năm 2026 đến năm 2030, các khoản đầu tư sẽ được phân bổ để xây dựng trụ
sở Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, cũng như chuẩn bị cơ sở hạ tầng cho
các cơ quan khác cần di dời. Sau năm 2030, việc phát triển cơ sở hạ tầng sẽ tiếp
tục đáp ứng nhu cầu của các cơ quan cần di dời.
KTS Đào Ngọc Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch và Phát triển đô thị Hà Nội
nhấn mạnh, các bộ, ngành quy hoạch khu vực Tây Hồ Tây và Mễ Trì đã xác định
thành công vị trí chiến lược, kết nối giao thông thuận lợi, nhất là đối ngoại.
“Điều này phù hợp với Quy hoạch
chung xây dựng Thủ đô năm 2011 và đề xuất điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng
Thủ đô, Quy hoạch Thủ đô giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050”, ông Nghiêm nói.
“Quy hoạch không chỉ nhằm xây dựng
các tổ hợp trụ sở làm việc cho các bộ, ngành đảm bảo đúng quy chuẩn, tiêu chuẩn
kiến trúc mà còn tạo ra những khu vực mang tính biểu tượng, điểm nhấn kiến
trúc trong cảnh quan đô thị Hà Nội.”
Ông cho biết nó cũng nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy hành
chính, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội và góp phần từng bước tinh gọn
hệ thống hành chính bằng cách thúc đẩy chính phủ điện tử hiện đại và tích hợp.
Song, chuyên gia nhấn mạnh, để thực hiện hiệu quả mục tiêu giảm ùn tắc khu
vực trung tâm Hà Nội, cần phải đồng bộ quy hoạch và xây dựng hạ tầng hỗ trợ như
khu công nghiệp, khu dịch vụ, khu thương mại, nhà ở.
Ông Nghiêm cho biết, các giải pháp này sẽ tạo điều kiện thuận lợi để thu
hút cán bộ, công chức, viên chức, người lao động đến làm việc, sinh sống ngoài
khu vực có mật độ cao, từ đó giảm áp lực giao thông, nâng cao phát triển chung
của đô thị.
HnT