Thương mại Việt Nam và thành viên CPTPP tăng 20,6%

Sau hơn 6 năm thực thi, Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) đã tạo động lực lớn, giúp nhiều ngành hàng của Việt Nam tăng trưởng xuất khẩu và thâm nhập sâu hơn vào thị trường các nước thành viên.

Số liệu của Bộ Công Thương cho biết, kim ngạch thương mại hai chiều giữa Việt Nam và thị trường CPTPP năm 2024 đạt 102,1 tỷ USD, tăng 6,8% so với năm 2023. 10 tháng năm 2025, kim ngạch trao đổi thương mại giữa Việt Nam và các thành viên CPTPP (gồm cả Vương quốc Anh do Hiệp định mới có hiệu lực với nước này vào ngày 15/12/2024) đạt 102,8 tỷ USD, tăng 20,6% so với cùng kỳ; trong đó, xuất khẩu của Việt Nam đạt 58,3 tỷ USD, tăng 26% và nhập khẩu đạt 44,5 tỷ USD, tăng 14,47% so với cùng kỳ.

Một trong những thị trường có tăng trưởng thương mại tích cực với Việt Nam trong CPTPP là Australia. Từ thị trường sở tại, bà Trần Thị Thanh Mỹ - Phó Tổng Lãnh sự Việt Nam tại Sydney, Trưởng Thương vụ Việt Nam tại Australia cho biết, Australia là một trong những đối tác thương mại quan trọng của Việt Nam và trong thời gian gần đây là 1 trong 10 đối tác lớn nhất, đặc biệt là thị trường xuất khẩu rất lớn của Việt Nam.

Từ khi Hiệp định CPTPP có hiệu lực, doanh nghiệp Việt Nam và Australia đã tận dụng rất tốt những ưu đãi, đưa kim ngạch thương mại giữa hai nước tăng trưởng rất mạnh.

Trưởng Thương vụ Trần Thị Thanh Mỹ cho biết, nếu như kim ngạch thương mại hai chiều giữa hai nước năm 2012 mới ở mức 5 tỷ USD, đến năm 2019 khi Hiệp định CPTPP bắt đầu có hiệu lực thì kim ngạch đạt 8 tỷ USD, đến năm 2022 con số này lên mức kỷ lục 15,7 tỷ USD. 10 tháng năm 2025, kim ngạch xuất nhập khẩu hai chiều giữa Việt Nam và Australia đạt 11,5 tỷ USD.

Tính chung giai đoạn 2018 - 2022, mức tăng trưởng thương mại song phương bình quân hàng năm lên đến 20%. Trong hai năm 2023 - 2024 do những ảnh hưởng, khó khăn nhất định, đặc biệt liên quan đến dịch Covid-19 hay tình hình khó khăn chung của thương mại toàn cầu, kim ngạch thương mại hai chiều giữa hai nước hiện vẫn đạt trung bình trên dưới 14  tỷ USD.

Đặc biệt, với sự chủ động, tích cực trong công tác xúc tiến thương mại, tìm hiểu thị trường và tận dụng các ưu đãi từ CPTPP, hàng hóa của Việt Nam ngày càng hiện diện nhiều hơn tại thị trường Australia, nhất là các mặt hàng nông, thủy sản.

Trong đó, ấn tượng nhất là hạt điều chiếm đến 90% tổng lượng hạt điều nhập khẩu của Australia từ tất cả các thị trường; hạt tiêu cũng chiếm thị phần gần 30%. Đặc biệt, nhóm hàng thủy sản thế mạnh của Việt Nam như: tôm, cá tra, hải sản chế biến… với lợi thế là thuế suất nhập khẩu 0% của CPTPP đã vươn lên chiếm lĩnh thị phần hàng đầu tại Australia.

Một số nhóm hàng hóa khác của Việt Nam như dệt may, giày dép… cũng đã tiếp cận được thị trường và ngày cảng khẳng định được thương hiệu, chất lượng. Bên cạnh đó, nhiều mặt hàng đang ghi nhận mức kim ngạch tăng trưởng mạnh những năm gần đây và có tiềm năng lớn để đẩy mạnh xuất khẩu sang Australia trong thời gian tới như bánh kẹo và các sản phẩm từ ngũ cốc, gạo, clanke và xi măng...

Đẩy mạnh tận dụng quy tắc xuất xứ

Tương tự, với thị trường Canada, CPTPP đã thúc đẩy hợp tác thương mại song phương, thông qua các cam kết về cắt giảm thuế quan, mở cửa thị trường và cải cách thủ tục. Nhiều ngành hàng xuất khẩu chủ lực của hai bên có thêm cơ hội tiếp cận thị trường đối tác, góp phần thúc đẩy tăng trưởng xuất nhập khẩu theo hướng thực chất và bền vững.

Tham tán thương mại Việt Nam tại Canada, bà Trần Thu Quỳnh cho biết Canada là một trong những thị trường tiềm năng hàng đầu với nền kinh tế mở, nhu cầu đa dạng về hàng hóa, sở hữu sức mua lớn và hệ thống tiêu chuẩn cao, đóng vai trò là cửa ngõ quan trọng để doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận sâu hơn chuỗi cung ứng khu vực Bắc Mỹ.

Hiện Canada là nước nhập khẩu lớn thứ 11 trên thế giới với giá trị nhập khẩu khoảng 310 tỷ USD các mặt hàng như: Thiết bị điện tử, sắt thép, thực phẩm, hàng tiêu dùng...

Những năm gần đây, quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Canada không ngừng được mở rộng cả về quy mô lẫn chiều sâu. Việt Nam hiện là đối tác thương mại lớn thứ 7 của Canada và đứng đầu trong số các nước ASEAN, chiếm gần 45% tổng kim ngạch Canada nhập khẩu từ khu vực.

Năm 2024, kim ngạch thương mại song phương đạt khoảng 7,2 tỷ USD, trong đó Việt Nam xuất khẩu sang Canada hơn 6,3 tỷ USD và nhập khẩu từ Canada gần 0,8 tỷ USD.

Các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam gồm dệt may, giày dép, gỗ và sản phẩm gỗ, thủy sản, cà phê, linh kiện điện tử, máy móc thiết bị… đều được người tiêu dùng Canada đánh giá cao về chất lượng và giá cả cạnh tranh. Ngược lại, Canada là nguồn cung đáng tin cậy các sản phẩm nông nghiệp công nghệ cao, thực phẩm chế biến, phân bón và nguyên liệu công nghiệp sản xuất.

Bên cạnh những kết quả tích cực, ông Hoàng Minh Chiến, Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương), cho rằng hoạt động thương mại vẫn tồn tại một số vấn đề. Thay vì xuất khẩu trực tiếp, một phần đáng kể khoảng 4 tỷ USD trong tổng kim ngạch hàng hóa Việt Nam vào thị trường Canada thông qua các kênh phân phối trung gian đặt tại Hoa Kỳ.

Trước thực tế trên, bà Quỳnh nhấn mạnh cần thiết phải sử dụng hiệu quả hơn nữa Hiệp định CPTPP, vì tỷ lệ sử dụng ưu đãi thuế quan của hàng xuất khẩu Việt Nam sang Canada vẫn rất thấp, mới đạt 18%.

Với việc cơ cấu mặt hàng, nguyên liệu đầu vào của hai nước là bổ trợ chứ không cạnh tranh, bà Quỳnh cho rằng chuỗi sản xuất của hai nước có nhiều cơ hội để cùng hợp tác.

"Khai thác FTAs nói chung và CPTPP nói riêng không chỉ là khai thác các ưu đãi về thuế để nhằm thúc đẩy xuất khẩu ngắn hạn mà cả những cơ hội lớn hơn về kết nối sản xuất, đầu tư, công nghệ, thương hiệu giữa hai nước để tạo ra chuỗi giá trị cao hơn", bà Quỳnh chia sẻ.

BCT